Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?

Ernst Haeckel'dan Bu Yana Embriyojik Görüntüleme Çok Değişti ve Embriyodaki Evrimsel Kanıtlar Halen Çok Net!

Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?
Sırasıyla yılan, tavuk, keseli sıçan, kedi, yarasa ve insan embriyolarının farklı evrelerinin modern görüntüleme teknikleri sayesinde çekilmiş fotoğrafları
4 dakika
10,617
Tüm Reklamları Kapat

Evrime bilimsel olmayan ve olamayacak bir temelde karşı çıkan insanların, evrimin embriyolojik kanıtlarından bahsedildiği zaman yüzlerinin gülmesinin ve hemen "söyleyecekleri bir sözleri" olduğunu sanmalarının bir nedeni vardır: Evrimsel biyologların bu konuda ellerinde olan tek veri olduğunu sandıkları 1868-1870 arasında basılan Ernst Haeckel'ın embriyoloji çizimlerinin sahtekarlık olduğunu düşünmeleri, kulaktan dolma bilgilerle bunu böyle sanmalarıdır.

Ernst Haeckel'ın embriyo çizimleri
Ernst Haeckel'ın embriyo çizimleri

Buradaki yazımızda Haeckel'ın tam olarak sahtekarlık yapmadığını, yaptığı bazı temel hataların dönemin bilim şartlarında gayet makul ve anlaşılır olduğunu (tıpkı Darwin'in genetikle ilgili saçma sapan fikirlere sahip olması, ancak bunun evrimin gerçekliğine herhangi bir etkisi olmaması gibi), bu hataların zaten yine bilim tarafından düzeltildiğini, hakkında söylenenlerin büyük bir çoğunluğunun çarpıtma ve yalandan ibaret olduğunu detaylıca izah etmiştik.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bundan çok çok daha önemli bir nokta var: Günümüzde, embriyoloji isimli bilim Haeckel'ın yaşadığı 19. yüzyıldakinden kat kat ileridedir ve artık Haeckel'ın ya da çağdaşlarının çizimlerine başvurma ihtiyacımız bulunmuyor. Dahası, Haeckel'ın çizimlerinin düzeltilmiş hali bile, onun vardığı sonuçların birçoğunun doğru olduğunu, yanlış yorumladıklarının da doğru versiyonlarının evrimsel biyolojiyle herhangi bir uyumsuzluk göstermediğini artık biliyoruz. Tabii yine de, embriyolojinin temellerine kattıklarından ötürü embriyoloji ve evrim ilişkisinden söz edecekken bu ismi anmadan geçmek çok da doğru olmaz.

En üstteki görsele bakacak olursanız sırasıyla yılan, tavuk, keseli sıçan, kedi, yarasa ve insan embriyolarının farklı evrelerinin modern görüntüleme teknikleri sayesinde çekilmiş fotoğraflarını göreceksiniz. Her biri, yukarıdan aşağıya doğru erken evre (ki buna "kuyruk tomurcuğu evresi"), orta evre ("geç embriyo evresi") ve geç evre ("yetişkin embriyo evresi") şeklinde üç farklı evrede görüntülenmiştir. 

Tüm Reklamları Kapat

Bu fotoğraflar dikkatle incelenecek olursa, Haeckel'ın çizimlerindeki tartışmalara neden olan abartılar anlaşılabilir; ancak Haeckel'ın iddiasında çok da yanlış olmadığı rahatlıkla söylenebilir. Hele ki o dönemde hiçbir görüntüleme tekniğinin bulunmaması ve embriyoların ana rahminden alınarak incelenmesi gibi ilkel bir yola başvurulması ve bu sırada oluşabilecek sonsuz sayıda hata düşünülecek olursa, Haeckel'ın çizimlerindeki sapmalar oldukça anlaşılırdır.

Ancak dediğimiz gibi, görseldeki fotoğraflar günümüz görüntüleme teknikleriyle çekilmiş ve artık Haeckel'ın çizimlerinin yerini almıştır. Bu fotoğrafların en çarpıcı özelliği, erken evrede (ve hatta ilerleyen evrelerde de), sadece embriyolara bakarak türü tespit etmenin çok güç oluşudur. Bunun sebebi, evrimsel süreçte embriyo oluşumunun ortak bir ataya dayanıyor olmasıdır. Ayrıca, tam olarak olmasa da, embriyonun gelişimi sırasında ifade edilen genler, türün evrimsel geçmişine bir miktar ışık tutacak sırada okunmaktadır. Bunu Haeckel ve çağdaşları "ontogeni (embriyolojik gelişim), filogeniyi (evrimsel gelişimi) tekrar eder" ilkesi olarak izah etmişlerdi. Günümüzde, bunun tam olarak doğru olmadığını biliyoruz. Öte yandan, embriyolojik evrede gerçekten de evrimsel sürece ait izler görebileceğimizi de biliyoruz.

İnsan embriyosunu (veya diğer türlerin embriyolarını) birbiriyle kıyaslayacak olursanız, her birinde "solungaç yarıkları"na benzer yarıkları ve kuyruğu net bir biçimde göreceksiniz. İlk olarak söylememiz gerekir ki, buradaki "solungaç yarığı" benzetmesi, terminolojik olarak hatalı bir benzetmedir. Zira yarıkların gerçekteki ismi olan "farinjal keseler", "solungaç yarığı" değildirler. Ancak bunun böyle olmasına ihtiyaç da yoktur. Tüm embriyoların evrimsel geçmişlerinde ortak bir yapıda olmaları ve evrimsel olarak yakın olduğunu bildiğimiz türlerde bu benzerliklerin embriyolojik dönemde de ciddi miktarda artması, bize evrimsel biyolojinin gücünü göstermektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu farinjal keselerin her biri, gelişim evresinde farklı bir yapıya dönüşür. Örneğin insan türlerinde birinci kese ses tübüne, orta kulağa, timpanik zara dönüşürken, ikinci kese palatin bademciklerine, üçüncü kese paratirorid bezleri, timus bezi, vb.lerine, dördüncü kese paratiroit bezlerine ve ses kutusunun bir kısmına, altıncı kese de ses kutusuna dönüşür. Beşinci kese insanda körelmiştir ve dördüncü keseye zayıf bir destek haricinde herhangi bir işlevi bulunmamaktadır. Diğer türlerde de bu keselerin görevleri, o türlere has özellikleri oluşturacak şekilde ayrılmakta ve evrimsel olarak tam bir uyum göstermektedirler.

Öte yandan embriyolojik evrede gördüğümüz kuyruk yapısı da, evrimsel biyolojinin tartışılmaz gücüne örnektir. Zira burada gördüğünüz tüm türler, kuyruklu türler olan balıklar ve amfibilerden evrimleşmişler ve kuyruk yapısına ait genleri kısmen ya da tamamen barındırmaktadırlar. İnsan da, bu şekilde kuyruklu ataların bir torunudur; ancak evrimsel süreçte kuyruğunu yitirmiştir (şuradan okuyabilirsiniz). Ancak embriyolojik dönemde, insanı "insan" yapacak olan genlerin okunmaya başlamasından önce, bu kuyruk yapısı işlevsiz de olsa oluşur, sonrasında yok edilir. Halen kuyruğunu kullanan türlerdeyse bu yapı gelişerek tam bir kuyruğa dönüşür.

Embriyolojik evredeki evrim kanıtları sonsuz sayıdadır ve kalın kitaplara konu olacak kadar bol veri toplanabilmektedir. Ancak sadece bunları görmek bile, embriyolojinin doğru düzgün bilinmediği zamanlarda ortaya atılmış bir teorinin ve bu teorinin işaret ettiği doğa yasasının, günümüzdeki açıklama gücünü net bir şekilde ortaya koymaktadır. Var olan ve bildiğimiz her bilim dalı gibi, embriyoloji de evrimsel biyolojinin verilerini destekler ve doğrular niteliktedir.

Konuyla ilgili şu makalemiz de ilginizi çekebilir. Burada embriyolojiyi ve evrimsel biyoloji ilişkisini daha derinlemesine işlemekteyiz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 19
  • Muhteşem! 10
  • Bilim Budur! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • İnanılmaz 2
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 20:54:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1115

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?. (28 Mart 2013). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1115
Bakırcı, Ç. M. (2013, March 28). Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/1115
Ç. M. Bakırcı. “Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Mar. 2013, https://evrimagaci.org/s/1115.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrimin Embriyolojik Kanıtları Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 28, 2013. https://evrimagaci.org/s/1115.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close