Viagra ve diğer cinsel bozukluk ilaçlarının tıp dünyasında kullanılmaya başlanması cinsellik açısından gerçekten bir devrim yaratmıştı. Belirli sorunlardan dolayı veya yaşa bağlı ereksiyon problemi yaşayan kişiler, artık bu soruna boyun eğmeden gerekli ilaç ve tedavilerle mutlu bir cinsel hayat yaşayabiliyorlardı.

Ancak ereksiyon problemi yaşayanlara verilen bu ilaçlar bazı kişilere bütüncül bir çözüm sunamıyor. Diğer yandan kalp-damar hastalıkları ve tansiyon gibi sorunları olan insanlara reçete edilemiyorlar.^[1] Bu nedenle Viagra gibi erektil disfonksiyonu iyileştiren ilaçlardan yararlanamayan insanlar için karpuz yemek doğal ve iyi bir çözüm olabilir!

Elinizdeki sıradan bir taşla deney yapalım. Arkadaşlarınızla aranızda kim daha uzağa atabilir diye bir yarış düzenlediğinizi düşünün. Belki de en kuvvetli olanın kazanacağını düşünüyorsunuz. Fakat burada güç kadar zeka da devrede. Çünkü taşı atarken kullanacağınız yöntem, belki de onu uçuracak en büyük güç olacak. Peki sıradan bir taş atmanın roket bilimi ile ne ilgisi var? İşin içine girince, taş atmanın bir roketin uzaya fırlatılmasıyla ne kadar çok ortak noktası olduğunu görebiliriz.

Her şeyin bir bilimi vardır ve evet, taş atmanın da bir bilimi var. İşte burada devreye fizik kanunları giriyor. Bir taşın havada nasıl ve ne kadar süreyle kalacağını ve nihayetinde ne kadar uzağa gideceğini belirleyen pek çok değişken var. İlk olarak, Taşın elden çıktığı zamanki ilk hızı taşın havada ne kadar süre kalacağını belirlediği gibi ne kadar uzağa gideceğini de belirler. Ancak önemli diğer faktör taşın hangi açı ile atıldığıdır. Zemine dik hayali bir çizgi ile zemin arasını eşit iki alana bölen 45 derecelik açı ile taş hem havada en uzun süre kalacaktır hem de en uzağa gidecektir.

Katalan İnsan Paleoekolojisi ve Sosyal Evrimi Enstitüsü'nden (IPHES) bilim insanlarının Archaeological and Anthropological Sciences (Arkeolojik ve Antropolojik Bilimler) adlı akademik dergide yayınlanan ve adli antropolojik araştırmaları baz alınarak yapılan çalışmaları, Neandertaller'in sıklıkla iri etçillerin saldırısı altında kaldıklarını gösteriyor. Çalışma, insan evrimi sürecindeki canlı türleri arasındaki ilişkilerin öneminin ve Neandertallerin ve iri etçillerin aralarında var olan güçlü baskıların altını çizmektedir.

Araştırma, ayrıca, adli tıbba bu tip hayvanlar tarafından insan vücudu üzerinde yapılmış olan izleri tamınlama konusunda yarar sağlayabilir.

Klinik terminolojilerde "mitomani" veya "pseudologia fantastica" olarak da bilinen patolojik yalan, kompulsif veya alışkanlık haline gelmiş, derin ve kronik bir yalan söyleme davranışıdır. Günlük yaşamın bir parçası olarak bireyler tarafından söylenen tipik yalanlardan farklı olarak patolojik yalanlar süreğen, orantısız ve herhangi bir kazanç elde edilemeyecek durumlarda bile söylenmeleriyle ayırt edilirler. Bu tür yalanlar "patolojik" olarak kabul edilir, çünkü yalnızca yalan söyleyen bireyin değil, aynı zamanda çevresindekilerin de hayatını bozar ve bu nedenle önemli psikolojik, sosyal ve bazen de yasal sonuçlar doğurur.

Patolojik yalancıların söylediklerinin doğru olmadığını anlayıp anlamadıkları net değildir. Bazı insanlar söyledikleri şeyler açıkça yanlış olsa bile bunlara inanırlar. Diğer patolojik yalancılar ise ancak yalanları kanıtlandığında yalan söylediklerini kabul ederler.

Felsefe gibi oldukça geniş kapsamlı bir disiplin ile ilk kez temas etmek isteyen ve daha yakından haşır neşir olmak isteyenler hangi metinler seçecekleri konusunda bazen zorlanmaktadır. Kimi kitaplar oldukça teknik olup okuyucu için zorlayıcı kavramlar içerirken kimileri ise yoğun bir arka plan bilgisi gerektirmektedir. Bu yazıdaki amacımız, okurlarımızın ilgi duydukları felsefe alanına yönelebilmeleri için, olabildiğince uygun başlangıç metinleri önermektir.

Elbette, evrimle ilgili kitap tavsiyelerimizde de olduğu gibi, burada da birkaç uyarıyla başlamak istiyoruz. Böylece en doğru ve isabetli kararları vererek, felsefeye olan ilginizi pekiştirebilir ve sağlam temelli bir şekilde ilerleyebilirsiniz.

Paranoid Kişilik Bozukluğu; paranoid sanrılar ve yaygın, uzun süre devam eden bir şüphecilik ve başkalarına karşı genel bir güvensizlik ile karakterize bir bozukluktur. Bozukluğa sahip bireyler, başkalarının sürekli olarak onları küçük düşürmeye, zarar vermeye veya tehdit etmeye çalıştığına inanarak her zaman tetiktedir. Paranoid Kişilik Bozukluğu olan kişiler genellikle davranışlarının ve düşünme biçimlerinin sorunlu olduğunu düşünmezler.

Paranoid Kişilik Bozukluğuna sahip bireylerin Şizofreni, Şizoaffektif Bozukluk ve Bipolar Bozuklukta görülen şiddetli manik ataklarda olduğu gibi, paranoya ile ilgili sanrı veya halüsinasyonlar yaşamadıklarını belirtmek önemlidir. Paranoyanın nedeni bilinmemekle birlikte genetiğin bu hastalığın ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülmektedir. Bozukluğun teşhisi klinik kriterlere göre konulur ve tedavi, hastalık nedeni olarak teşhis edilen duruma bağlıdır. Psikoterapi veya ilaç tedavisi ile tedavi seçenekleri mevcuttur.

Matematik, her ne kadar çok zor bir uğraş olsa da, herkesin gücünü ve güzelliğini takdir edebileceği bir yapıdır. Aslen miktar, yapı, uzay ve değişim gibi olguları araştırmakta kullanılan matematiğin tam bir tanımını yapmak gerçekten çok zordur.

Hepimizin bildiği gibi matematik, sayılarla ve sembollerle uğraşır. Bunları kullanarak, Evren'de var olan ve hatta var olmayan (veya var olsa da, matematikteki gibi idealize olmayan) yapı, olay, olgu ve süreçleri tanımlamakta ve izah etmekte kullanılır. Örneğin matematikte türev kavramı Evren'deki değişim olgusunun karşılığıdır.

İnsanın evrimi söz konusu olduğunda hep sözü edilen canlılar şempanzeler ve gorillerdir. Şanslılarsa, bonobolar ve orangutanların da az biraz lafı edilir. Ancak evrimle ilgili tartışmalarda tarafların evrimsel biyolojiyle ilgili teknik donanımı oldukça eksik olduğundan bundan pek öteye geçilemez. Uzaktan veya yakından akrabası olduğumuz yüzlerce maymun türü olsa da, şempanze, bonobo, goril ve orangutan dışındakilere "Maymun işte..." diyip geçeriz. 

Peki kim bu maymunlar? Bizim şempanzeler ve gorillerden öte, en yakın akrabalarımız kimler? Gelin, bu videoda hep birlikte insanın Evrim Ağacı üzerindeki en yakın dallarını, yani evrimsel olarak en yakın akrabalarımızı tanıyalım.

Pentagon'un yapay zekayı platformlarına güvenli bir şekilde entegre etme çabasında önemli bir gelişme olarak, yapay zeka ile güçlendirilmiş sürücüsüz bir savaş uçağı, 2023 yılında Kaliforniya üzerinde ilk kez bir insan pilotla it dalaşına girdi. 

Kim galip geldi? Ne yazık ki yetkililer, "ulusal güvenlik" gerekçesiyle bunu açıklamıyor. Ancak DARPA'nın ACE olarak adlandırılan Hava Muharebe Evrimi programının program yöneticisi Yarbay Ryan Hefron, yapay zekanın testler boyunca çeşitli senaryolarda "iyi bir performans gösterdiğini" söylüyor:

Bunları herkes biliyor bu yüzden fazla uzatmaya gerek yok. Kısaca $sin$ ve $cos$ birim çember üzerindeki $x$ ve $y$ uzunluklarının belli oranları. Her zaman $0$ ve $1$ arasındalar yada eşitler. Artık okullarda ezberletilen $si{n}^2(x)+co{s}^2(x)$ gibi birkaç tane formul.

Canlıların çoğalması, çoğunlukla dişinin yumurtası ile erkeğin sperminin bir araya gelerek döllenmenin gerçekleştiği, bu nedenle eşeyli üreme dediğimiz bir süreçtir, yani iki eşeyin birlikte yeni canlılar üretmesi. Bazı canlılar ise hem eşeyli hem eşeysiz ürer, yani eşeyler bir araya gelmeden de tek bir eşeyin varlığı ile yeni bireyler üretilebilmesi durumudur. Arılarda partenogenez bunun bilinen en iyi örneklerinden biri. Kraliçe çiftleşme gerçekleşmeden, yani bir erkek arıya ihtiyaç olmadan yeni bireyler üretebilir. Dikkat ederseniz, üreyebilir demedim, çünkü buna direkt olarak üreme demek çok da doğru olmaz, zira arılar bu yolla yalnızca erkek arıları dünyaya getirebilir. Bir yandan devam eden eşeyli üreme ile dişi arılar ve yeni kraliçeler ortaya çıkmazsa, yalnızca partenogenezle erkeklerin üremesi neticede bir kara son olurdu, popülasyonun ölümü! Eşeyli ve eşeysiz üreme ve evrimi hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için Evrim Ağacı'nın konuyla ilgili yazısını okumanızı tavsiye ederim.

Benim burada bugün bahsetmek istediğim ise oldukça ilginç olan yeni bir bilimsel makalede rastladığım eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili bir çalışma. 28 Temmuz'da Current Biology dergisinde yayınlanan makaleye göre bilim insanları ilk kez, sadece eşeyli olarak üreyen bir hayvanda - ki bu hayvan genetik ve davranış çalışmalarının ünlü gözdesi, meyve sineği Drosophila melanogaster'dir - eşeysiz üremeyi tetikledi. Yalnızca eşeyli üreme özelliği gösteren bir türde, türün bireyleri herhangi bir malformasyon veya milyarda bir gözlenecek bir etken sonucu partenogenez gibi bir yolla yeni bireyler oluşturmamış ise, bunun olması pek mümkün değildir. Ama Caltech, Cambridge ve Tennesse Üniversite'lerinin birlikte ve Alexis Sperling önderliğinde yaptığı çalışmada bilim insanları mümkün olmayanı laboratuvarda başardı^[1].