Üretken yapay zeka (İng: "generative AI") teknolojileri, şiir ve bilgisayar programları yazabiliyor ya da Hollywood filmlerinden fırlamış gibi görünen oyuncak ayı resimleri ve çizgi film karakterlerinin videolarını yaratabiliyor.

Şimdi ise yeni yapay zeka teknolojisi, DNA'nızı düzenleyebilecek mikroskobik biyolojik mekanizmalar için planlar üreterek bilim insanlarının hastalıklarla bugünkünden çok daha hassas ve hızlı bir şekilde mücadele edebilecekleri bir geleceğe işaret ediyor.

Süha Derbent'in Evrim Ağacı'na katkı sağladığı muhteşem dağ gorili (Gorilla beringei beringei) gözlemlerinden birkaç tanesine tanıklık ediyorsunuz! Kendileri, Orta Afrika'nın doğu kesimlerinde fotoğraflandı.

Şempanze ve bonobodan sonra insanlara en yakın (%98 DNA benzerliği) olan ve aynı zamanda yaşayan en büyük primatlardır. Geniş vücutları, uzun kolları ve büyük kafaları ile karakterize iri insansı maymun (ape) türüdür. Burunları yassı ve burun delikleri (nostril) geniştir. Yüzler, eller, ayaklar ve göğüsler kılsızdır. İnsanlar gibi kompleks bilişsel yeteneklere sahiptirler. Bu konu hakkındaki kapsamlı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Öyle ki alet kullanma, karar verme, düşünme, kin tutma, gülme ve hatta dini ritüeller içeren davranışlar sergilerler. O kadar ki Koko isimli meşhur batı gorili, işaret dili öğrenerek insanlarla iletişim dahi kurabiliyordu.

“Dostunuza yakın olun, düşmanınıza daha da yakın!” lafı boşa değildir. Vücuttaki yağ fazlalıkları çoğu insanın konuşmaktan kaçındığı bir konu olsa da, bu sözde “düşmanı” tanımak, onu yenmek adına atacağınız ilk ve en önemli olan adımdır. Dolayısıyla bu makalemizde, sizlere vücudumuzda kilonun baş sorumlusu olan yağlardan söz edecek ve onları daha iyi tanımanızı sağlayacağız. Böylelikle obezite gibi son derece karmaşık, aşırı fazla faktöre bağlı olarak gelişen ve belki de tamamen hatalı bir şekilde "irade düşüklüğüne" bağladığınız bir konunun aslında ne kadar sinsi ve tehlikeli bir hastalık olduğunu göstermeye çalışacağız. Umuyoruz ki faydalı olacaktır.

Öncelikle pozitif bakış açısıyla yaklaşalım: Yağın vücudumuzda olması ve depolanabilmesi evrimsel açıdan türümüzün devamlılığı için çok büyük bir artı olmuştur. Çünkü yağ vücudumuzdaki en büyük “potansiyel enerji”dir. Yediğimiz yemeklerden aldığımız enerjiyi yakıt olarak düşünürsek, bu yakıt kanımızla yakılacağı noktalara taşınıp birçok yaşamsal faaliyet için tüketilmektedir. Kalori yakımı denildiğinde akla gelen ilk örnek kasların enerji tüketimi olsa da sindirim, nefes almak, beyin aktiviteleri, saç ve tırnak uzaması gibi hayatta kalmaya dair her türlü işlem "yakıt", yani enerji tüketmektedir. Bazen harcadığımızdan fazla enerji alırız ve bu durumda vücut bu enerjiyi daha sonra harcamak adına saklamak ister.

Klasik koşullanma (veya tepkisel koşullanma), bilinçsiz veya otomatik olarak gerçekleşen bir öğrenme türüdür. Klasik koşullanma, doğal uyarıcılara verilen doğal bir tepkinin, yapay bir uyarıcı tarafından da uyarılır hale getirilmesini ifade eder. Rus fizyolog Ivan Pavlov tarafından keşfedildiği için Pavlovyen koşullanma olarak da bilinir. Davranışsal psikolojinin temelini oluşturduğu için genellikle psikoloji tarihindeki en önemli keşiflerden biri olarak kabul edilir.

Klasik koşullanmanın günümüzdeki en basit örneklerini reklamcılıkta görebiliriz. Örneğin, güzellik ürünleri satan firmalar, reklamlarında temiz ve pürüzsüz bir cilde sahip oyuncuları kullanır. Böylece reklamı izleyenler, ürünü "sağlıklı bir cilt" ile ilişkilendirir. Günlük hayatta klasik koşullanmanın bunun gibi birçok örneğini görmek mümkündür.

Otçulun her lokması bir bitkiye mal olur. Bitkiler pasif kurbanlar mıdır yoksa bu saldırılara aktif olarak direnç gösterirler mi?

Bitkiler enerji ve besin harcayarak gövde, yaprak, kök ve üreme dokularını büyütür. Otçullar bu dokuları yediklerinde bitki besin ve enerjiyi yavruya dönüştürme kabiliyetlerindeki azalmayla başa çıkabilmelidir. Bu nedenle doğal seçilim, otçulların olumsuz etkilerini sınırlayan bitki özelliklerini destekler.

Mars Perseverance Keşif Aracı'nın en yakın komşu gezegenimize indiğinden beri süregelen heyecan dolu bekleyiş nihayet son buldu. Bir buçuk yılın ardından elde edilen veriler, beklenmedik haberleri de beraberinde getirdi.

Neredeyse bir araba boyutunda olan ve yedi tane bilimsel enstrümanı üzerinde bulunduran keşif aracı, bir süredir Mars'ın 49 km genişliğindeki Jezero kraterini inceliyordu. Bir zamanlar bir göl olan bu krater, antik yaşam üzerine kanıt aramak ve gezegenin jeolojik ve iklimsel geçmişi hakkında bilgi edinmek için ideal bir yer.

Dünyanın hiçbir koşulda yok olması kaçınılmazdır. Biz insanlar bile kendi felaketlerimizi oluşturmaya varan bir tekniğe ulaşmışızdır. 30 Haziran 1908 gününün sabah saatlerinde Orta Sibirya göklerinde seyretmekte olan kocaman bir alev yumağı görüldü. Ufukta temas ettiği yerde büyük bir patlama oldu. 2.000 kilometre karelik bir ormanlık bölgeyi yerle bir etti ve temas etmesiyle binlerce ağacı yakması bir oldu. Yerkürenin çevresini iki kez dolaşan bir atmosferik şok yarattı. Ardından iki gün süreyle atmosfere öylesine incecik toz yayıldı ki, olay yerinden 10.000 km ötede kalan Londra'da sokaklara düşen ışık parçacıkları altında gazete okunabiliyordu.

İşte bu olay ''Tunguska Olayı'' diye bilinir. Bilginlerden bazıları, zıt zerrecikli bir madde parçasının (anti-maddenin) yeryüzündeki olağan maddeyle çarpışınca, parçalanıp gama ışınları biçiminde ortadan kaybolduğu görüşünü savundular. Fakat geçtiği yerde radyoaktivite bulunmayışı bu açıklamayı boşa çıkarıyor. Bazı bilginler de küçük bir karadeliğin Sibirya'nın doğusundan geçip gittiğini savunuyorlar. Ama atmosferik şok dalgaları o günün daha ileriki saatlerinde Kuzey Atlantik'ten bir cismin geçtiğine işaret etmektedir. Yerküre dışı bir uygarlığa ait bir uzay aracının bozulması yüzünden gelip çarpması söz konusu olabilir, fakat böyle bir aracın herhangi bir parçasının izine rastlanmadı. Ortaya atılan bu savlar az çok taraftar buldu. Ancak hepside kanıttan yoksundur.