Bu çalışmada ele alınan temel soru, aslında bir felsefi sorunun gerçekten olup olmadığıdır. Bu amaçla Karl R. Popper’ın temel argümanları sunulacak ve Karl R. Popper'ın Analitik Felsefeye getirdiği yöntem eleştirisi incelenecektir. Bu incelemeyle argümanların güçlülük değerleri ortaya konmaya çalışılacaktır. Çalışmanın temel amacı, felsefi bir düzlemde yeni bir “felsefi sorun” ortaya koyan ve bu soruna getirdiği yöntem cevabıyla bilimin mantıksal düzlemine etki eden Karl R. Popper’ın okuyucular tarafından daha net anlaşılmasını sağlamaktır.

Karl R. Popper üzerine yazılan birçok Türkçe popüler makale olmakla beraber bu çalışmaların her birinde gözden kaçırılan bir kısım olduğu açıktır. Karl R. Popper’ın ünlü “Yanlışlanabilirlik İlkesi” temelinde anlatılan tüm bu ele alışlarda unutulmuş olan şey, Karl R.Popper’ın bu ilkeyi “neden” büyük bir sınırlandırma ölçütü olarak ortaya koyduğu sorusudur.

Beynimiz düşündüğümüz kadar basit çalışmıyor. Geçtiğimiz birkaç yıl, tuhaf şeylere inanmanın oldukça yaygın olduğunu henüz fark etmeyen insanlar için bir uyandırma çağrısı görevi gördü. Donald Trump'ın başkanlığı sırasında ortaya çıkan aşırı sağ bir komplo teorisi olan QAnon'un yükselişinden, maske takma ve COVID-19 aşılarının güvenliği üzerine politikleşen tartışmalara kadar, düşüncelerimizin önyargılarımıza göre kolayca zikzak çizdiği çok açık bir hale geldi. Peki ya matematik için de aynı durum söz konusu olabilir mi?

Dan Kahan ve meslektaşları, çalışmalarında sıklıkla inançlar ve belli bir gruba üye olma arasındaki etkileşimleri inceliyorlar. Biz insanlar, doğamız gereği kuvvetli bir kabile bilincine sahibiz; dolayısıyla eğer kabilemiz bize en son gerçekleşen seçimlerde diğer kabile tarafından seçim sonuçlarına hile karıştırıldığına inanmamızı söylerse, kanıtlara bile bakmadan bu düşünceyi benimseyebiliriz. Peki, asıl soru şu: Gerçek olmayan bir inanca kapılmak mı daha vahimdir, yoksa kendi topluluğunuzun değer yargılarına ters düşerek dışlanmayı göze almak mı?

Charles Darwin'in Türlerin Kökeni'nin ilk baskısı daha yayınlandığı gün tükendiyse bile, kitabın ortaya koyduğu gerçeklerin etkisi ilk birkaç ay/yıl boyunca pek fazla hissedilmedi, üzerinde çok fazla durulmadı. Ancak aradan 1-2 sene geçtikten sonra, bilim camiasında müthiş bir patlamaya neden oldu ve kısa sürede en çok tartışılan konu haline geldi. Aradan 10 sene geçmemişti ki, Dünya çapındaki tüm bilim insanlarının ezici bir çoğunluğu, doğadaki evrim yasasını ve bunu izah eden Darwin'in Evrim Teorisi'ni, canlılığın çeşitliliğini ve değişimini açıklayan tek teori olarak kabul etmişlerdi.

Sonradan, 1900 yılında Hugo de Vries tarafından Mendel Genetiği'nin yeniden keşfiyle bilim insanları kısa bir süreliğine Biyometriciler ve Mutasyoncular olarak ikiye bölündülerse de, kısa bir süre sonra Thomas Morgan Hunt, Sergei Chetverikov, Theodosius Dobzhansky, Ledyard Stebbins, George Gaylord Simpson, Ronald Fisher, JBS Haldane ve Ernst Mayr gibi büyük evrimsel biyologların araştırmaları sayesinde bu kutuplar ortak bir paydada bir araya getirilerek Modern Sentez inşa edildi. Bu sentez, Mendel Genetiği'nin, Darwin'in Evrim Teorisi'ni birebir desteklediğini ve bütünlediğini tüm Dünya'ya ispatlamış oldu. Bu birliktelikten doğan popülasyon genetiği, modern bilimin en güçlü sahalarından biri olarak çalışmalarını sürdürmekte ve biz de dahil olmak üzere tüm türlerin nereden geldiğini, nasıl geldiğini ve şu anda nasıl değiştiğini açıklamayı başarmaktadır.

Üretken yapay zeka (İng: "generative AI") teknolojileri, şiir ve bilgisayar programları yazabiliyor ya da Hollywood filmlerinden fırlamış gibi görünen oyuncak ayı resimleri ve çizgi film karakterlerinin videolarını yaratabiliyor.

Şimdi ise yeni yapay zeka teknolojisi, DNA'nızı düzenleyebilecek mikroskobik biyolojik mekanizmalar için planlar üreterek bilim insanlarının hastalıklarla bugünkünden çok daha hassas ve hızlı bir şekilde mücadele edebilecekleri bir geleceğe işaret ediyor.

İnsan beyninin evriminin ne kadar önemli olduğu aşikardır. Gezegenimiz üzerinde bugüne kadar evrimleşmiş en yüksek zekaya sahip türüz. Bu evrimsel değişim asla kolay olmadı; ancak her evrimsel değişim gibi kademeli ve birikimli bir şekilde oldu. Bu durum, doğal olarak, birçoklarının aklına bir sorunun takılmasına neden olmaktadır: Neden sadece insan türünde beyin ve dolayısıyla zeka bu kadar evrimleşmiştir? Bu sorunun detaylı bir cevabını buradaki makalemizden okuyabilirsiniz.

Ancak çenemizi çalıştıran kasların körelmesiyle ilgili olarak, şunu belirtmekte fayda var: Her türün evrimi eşsizdir. Yani "kendine özgü"dür. Evrim tarihinde; benzer özelliklerin, benzer şartlar altında, kimi zaman benzer süreçlerden geçerek ortaya çıktığını görebilsek de (bkz: yakınsak evrim); çoğu zaman türlerin popülasyonları başından geçenler (çevre şartları, bu çevrenin değişimi, popülasyon içindeki genetik çeşitliliğin yapısı, bu çeşitliliğin çevreyle etkileşimi, vs.) eşsiz bir özgünlükte olduğu için, türlerin evrimi de kendilerine özgü olmaktadır. Bir diğer deyişle, "Neden diğer maymunlar da insanlar gibi zekileşmiyor?" sorusu, "maymun" (Simiiformes) olan her türün birebir aynı evrimsel patikayı takip etmesi gerektiğini varsaymaktadır. Evrimde böyle bir zorunluluk yoktur!

Klinik terminolojilerde "mitomani" veya "pseudologia fantastica" olarak da bilinen patolojik yalan, kompulsif veya alışkanlık haline gelmiş, derin ve kronik bir yalan söyleme davranışıdır. Günlük yaşamın bir parçası olarak bireyler tarafından söylenen tipik yalanlardan farklı olarak patolojik yalanlar süreğen, orantısız ve herhangi bir kazanç elde edilemeyecek durumlarda bile söylenmeleriyle ayırt edilirler. Bu tür yalanlar "patolojik" olarak kabul edilir, çünkü yalnızca yalan söyleyen bireyin değil, aynı zamanda çevresindekilerin de hayatını bozar ve bu nedenle önemli psikolojik, sosyal ve bazen de yasal sonuçlar doğurur.

Patolojik yalancıların söylediklerinin doğru olmadığını anlayıp anlamadıkları net değildir. Bazı insanlar söyledikleri şeyler açıkça yanlış olsa bile bunlara inanırlar. Diğer patolojik yalancılar ise ancak yalanları kanıtlandığında yalan söylediklerini kabul ederler.

Doğada çok nadiren rastladığımız bir olay, Michael Moss'un kameralarına böyle yansıdı! Normalde hiçbir kedigil, yemeğini sırtlanlarla paylaşmaz. Sırtlanlar genellikle sürüler halinde baskın yaparak kedigillerin parçaladıkları avları çalarlar. Ancak bu karede, bir leopar ile bir sırtlan aynı avı, herhangi bir sorun veya itişme yaşanmaksızın paylaşıyorlar.

Yapılan gözlemler ve incelemeler, bunun sebebini de ortaya koyuyor: normalde neredeyse her zaman iki taraftan biri, yaş, tecrübe ve güç açısından diğerinden üstün olmakta ve bu yüzden biri, diğerini yenebilmekte. Ancak şans eseri, bu ava ortak olmak isteyen iki taraf da hem yaş bakımından (göreceli olarak), hem de tecrübe ve güç bakımından birbiriyle neredeyse aynı özelliklere sahip.

Bir Evren düşünün. Bu Evren'de bu elmayı bıraktığımızda, elma doğrudan aşağıya düşmesin. Düşebileceği yerlerin bir olasılık dağılımı olsun. Buraya, şuraya veya oraya düşebilme ihtimali olsun; ancak en yüksek olasılıkla, hemen bıraktığınız yerin altına düşecek olsun. Bunu hayal etmekte pek bir sorun yok.

Peki ya bu olasılık dağılımının nedeni, ilk etapta sanmış olabileceğiniz gibi rüzgar ya da diğer dış faktörler değilse? Yani ya elma, yapısı gereği kesinlikle aşağı doğru düşmek zorunda değilse? Elmanın kendi içsel davranışı bu şekilde olasılıkçı olsa? Böyle bir Evren hayal edebilir miydik? Eğer hayal edebileceğimiz evrenlerdeki ihtimaller sınırsızsa, bu da çok zor olmayabilir. Bir evrende pek ala bir kuvvet cisimleri yerden yukarı ya da yana doğru da fırlatabilirdi.

Merhabalar ben yakup yazımı okuduğunuz en azından okuyacağınızı düşündüğüm için teşekkür ederim .

Yine gecenin bir yarısı ve öyle saçma sapan şeyler düşünürken aklıma birşey takıldı. Şimdi sizden aklınızda uzayın 3 boyutlu bir görselini çizmenizi ve üzerine bir güneş koyup uzay zamanın aşşağıa doğru büküldüğünü düşünmenizi istiyorum. Bunu yaptıktan sonra karanlık maddeyi düşünün evrenimizin %80 inini kaplayan ne olduğu tam olarak bilinmeyen bir madde. Bu maddenin belki küçük bir alana yaydığımızda kütlesi az olabilir ama sonuçta var herneyse şimdi bu karanlık maddeyi aklımızdan oluşturduğumu güneşi olan 3 boyutlu uzaya yayalım ve nekadar azda olsa bu yaydığımız karanlık madde içinde bir kütleçekim alanı oluşturalım. Evet şimdiye kadar herşey normal gözüküyordu fakat böyle bir uzayda olması gereken şey herşeyin birbiri içerisine çöküp herşeyin yok olmasıdır. Ama bunu engelleyen birşey var. Karanlık enerji şimdi bahsettiğimiz bu karanlık enerjiyide aklımızda oluşturduğumuz uzaya ekleyelim fakat karanlık enerjinin bildiğimiz gibi uzay zamanı aşşağıya yani içine doğru çekme kuvveti yerine dışarı doğru itme özelliği vardır. Aklımızdaki uzaya şimdide üst tarafa doğru kütle çekim alanı ekleyelim bu sefer yukarı doğru bombeli. Evet herşey tamam şimdi benim kafama takılan şeyi konuşabiliriz. Bu bahsettiğimiz ve ne olduğunu tam olarak bilmediğimiz karanlık enerji ya başka bir evrendeki karanlık madde ise ? Şöyle izah edeyim şimdi aklımızda oluşturduğumuz uzaya bu sefer alt tarafa gelicek şekilde karanlık madde yayalım. Ne oldu ? Üstteki karanlık enerjilerin kütle itimi aslında bi bakımdan tersteki uzaydaki karanlık madde olabilir. Tabii ki böyle olunca aklada şu geliyor eee ? Ozaman karanlık maddenin kütle çekimini altta kalan karanlık maddenin tersen kütle çekimi nasıl sıfırlamıyor veya diğer tarafta hiçmi gezegen yıldı vb yokda tersten büyük bir kütle itimi uygulamıyor? İşte olayda burda patlıyor ya bahsettiğimiz uzayda sadece karanlık madde ve enerji çokluevren ler(aynaevren dersek kısmen daha doğru olur)arası çekim itim uygulayabiliyor ise ? Ve bahsettiğimiz aynaevrenlerde her evren bir diğerine kısmen etki ediyorsa. Yani bizim karanlık maddemiz başkasının karanlık enerjisi iken bir başkasının karanlık maddesi bizim karanlık enerjimiz ise ? Kara deliklerde belkide bu teoride her evrende 1 geçiş yapabildiğimiz uzay zamanı yırtan gökcisimleridir ?

Evet, 2006 yılında Çin'de doğan Nong You-hui'nin sıradışı renkte gözleri vardır. Hayır, gözleri bir kedininki gibi çalışmaz. Hayır, çocuk uzaylı-insan çiftleşmesinin bir ürünü değildir. Diğer tüm insanlar gibi %100 insandır. Evet, söz konusu göz rengi ve durumu bir mutasyonun ürünüdür. Ve hayır, söz konusu durumun evrimsel bir değişimle, sıradışı bir varyasyon olması haricinde hiçbir alakası yoktur. Mutasyonlar evrimsel değişimlere neden olmazlar, karmaşık yapıların bir seferde oluşmasını sağlamazlar; sadece burada gördüğümüz gibi ufak tefek (ama kimi zaman sıradışı olabilen) çeşitlilikler yaratırlar. Bu çeşitlilikler hayatta kalma veya üremeye katkı sağlayarak seçilecek olursa, bu özellikler popülasyonda yayılır ve canlılar değişir. Seçilim olmaksızın evrimsel değişimden söz edilemez.

Nong You-hui'nin 2009'da çekilen ve medya kaynaklarına servis edilen videosu kısa sürede büyük bir popülerliğe ulaştı, uzaylıların insanlara tecavüz edip deneklerinde kullandığını iddia eden insanlara bol bol malzeme sundu, hatta hakkında bilimsel analizler bile yapıldı. Sonrasında ise azalarak ilgi eksildi. Ancak aradan yıllar geçtikten sonra, bu konu yeniden hortlatıldı; fakat bu defa kitlesel bir ilgi odağı olmadığı için, yalnızca sahtebilimcilerin şarlatanlıklarına alet olarak kullanıldı. Konuyla ilgili gerçekler çoktan unutulduğu için, haber siteleri ve forumlarda çarpık haberler oluşmaya ve yalan e-posta zincirleri üretilmeye başlandı.