-Giriş

Öncelikle selamlar değerli okuyucular. Bugün ki konumuz Kırım Hanlığı'nın tarihini üstün körü bir şekilde sizlere aktarmak olacaktır. Hazırsanız başlıyoruz. Başlamadan önce bu blogdaki hadiselerin kısaltılmış olduğu ve Kırım Hanlığı tarihinin önemli hadiselerini derlediğimizi unutmamanızı istiyor ve başlıyoruz.

Bu yazımızda, “DeepFake” kavramı ve uygulamaları üzerine düşüneceğiz ve odaklanmaya çalışacağız. “DeepFake” kavramı altında hem kitlesel algı yönetimi ve toplum mühendisliğine hem de internet kullanıcılarına yönelik kişiselleştirilmiş saldırılara zemin hazırlayacak yeni bir teknoloji uygulamasından söz edeceğiz. “DeepFake” kavramını “siber savaş” dediğimiz ve elektronik bilgi sistemlerine zarar verme, veri, bilgi ve kimlik hırsızlığı odaklı saldırı yöntemleri temelli olgunun “yapay zeka” desteğinde kazandığı yeni bir boyut olarak ele alacağız. 

Yazının devamında öncelikle bilişsel sibernetik sistemlerin ve artık elektronik sistemlerin de temelindeki veri (İng: "data"), anlamlı bilgi (İng: "information"), yararlı bilgi (İng: "knowledge") ve uygulanmış bilgi (İng: "wisdom") piramidine dair hatırlatıcılar vereceğiz. Bu hiyerarşiyle bağıntılı olarak, “DeepFake” kavramının sizin üzerinizde, hayatı, olguları, olayları algılamanız, duygu ve düşüncelerinizin günümüz internet iletişim kanalları ile nasıl yönetilebileceği, kandırılabileceği ve sizden başlamak üzere, bir toplumun nasıl yönetilebileceği ya da yine sizden başlamak üzere, kişilerin internet üzerinden topluma karşı nasıl istismar edilebileceği, kandırılabileceğine değineceğiz.

Kulağa klişe bir filmin konusu gibi geliyor: Doğumda ayrılan ikiz kardeşler, yıllar sonra bir araya gelirler ve birbirlerinden çok farklılardır. İnanması zor; ancak Berkeley Kaliforniya Üniversitesi'nden ve Harvard Üniversitesi'nde bulunan Smithsonian Astrofiziksel Gözlemevi'nden fizikçiler, bu hikayenin Güneş'imizin hikayesine çok benzediğini söylüyor.

Fizikçiler, Güneş sistemimizin ikili olarak doğduğunu; ancak daha soğuk ve sönük olan eşinin Güneş Sistemi dışında kalan uzayın soğuk köşelerinden birine fırlatıldığını söylüyorlar. Nemesis, ara sıra Dış Kuşak'taki asteroitleri huzursuz ederek bir enkaz yaratmaya yetecek kadar yakına gelir. Bazı bilim insanları, Nemesis'in dinozorların soyunun tükenmesinde bir rol oynadığına inanıyor. Monthly Notices of The Royal Astronomical Society'de yer alan iddialı bir makaleye göre, Güneş ile aynı sınıfta olan pek çok yıldız bu şekilde oluşmuş olmalı.^[1]

Evrim, bugüne kadar var olmuş yüz milyarlarca türü ve günümüzde var olan on milyonlarca ökaryotik ve prokaryotik türü kapsadığı için, bunca türün birbiriyle olan akrabalık ilişkilerini göstermek kimi zaman zorlu bir göreve dönüşebilmektedir. Özellikle de yeni veriler ışığında akrabalıkların değişiyor olması, bu ağaçların da güncellenmesini gerektirmektedir. Ek olarak, çoğu durumda araştırmacılar bütün türlerin değil, kendi uzmanlık alanlarında kalan az sayıda türün evrimsel akrabalık ilişkilerini araştırmaktadır. Dolayısıyla çoğu durumda bölük pörçük olabilen on binlerce araştırmadan gelen verileri birleştirmek son derece meşakkatli bir iş olabilmektedir.

Buna rağmen, bugüne kadar geliştirilen birçok veritabanı ve görselleştirme, türlerin birbirleriyle akrabalık ilişkilerini kolay ve etkili bir şekilde görebilmemize katkı sağlamakta, bu ağaçların farklı dalları arasında gezinmeyi mümkün kılmaktadır.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

Bath Üniversitesi ile Doğa Tarihi Müzesi araştırmacılarının dinozor çeşitliliğini inceleyen yeni bir çalışması; dinozorların, 66 milyon yıl önce sonlarını getiren bir asteroitin çarpmasından önce sayılarında herhangi bir düşüş olmadığını gösteriyor. Öyle ki araştırmacılara göre çarpışma gerçekleşmemiş olsaydı, dinozorlar Dünya'yı hükmetmeye devam etmiş olabilirdi.

Dinozorlar, asteroit çarpmasının gerçekleştiği Geç Kretase dönemi sırasında her kıtada bulunup çoğu kara ekosisteminin hâkimi olarak dünya ve çevresine yayılmıştı. Ancak dinozorların yok oldukları sırada sayılarında bir düşüş yaşayıp yaşamadıkları konusu paleobiyologlar arasında hâlâ tartışmaya açıktır.

Bu yazımızda, sizleri ve çocuklarımızı, her evde bulunabilen ve birkaç basit malzemeyle yapılabilen birbirinden harika 7 adet deneyle tanıştırmak istiyoruz. Deneyleri yaparken sizin ve çocuklarınızın beraber kaliteli vakit geçireceğinizi ve ayrıca onların bazı temel bilimsel gerçekleri keyifle öğreneceklerini garanti ediyoruz. Gelin bu mutluluk ve eğlence zincirimize yeni halkalar ekleyelim ve bu gönderimizi mümkün olduğunca başkalarıyla paylaşalım ki evlerimiz ve okullarımız bilimle şenlensin!

Bu içeriği, okurlarımız tarafından çocuklar ve aileler için hazırlanmış özel bir PDF dosyası olarak indirmek, dağıtmak ve paylaşmak için buraya tıklayın.

Giderek artan bir endişe: Büyük İstanbul Depremi. Tarihin en yıkıcı depremlerinden birisinin İstanbul'da yaşanması bekleniyor. Büyük sayılabilecek bir ülkenin neredeyse bütün ekonomisinin kalbine bir hançer gibi saplanacak, belki de hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağını garantileyecek bir deprem bekleniyor.

Televizyon kanalları deprem konusunun reyting kaymağından yiyedursun, işin bilimsel yanı her zamanki gibi göz ardı ediliyor. Bir deprem, muhtemelen bir "mega deprem", bir magazin haberiymiş gibi sunuluyor. Biz bu yazımızda size işin bilimsel taraflarını göstermeye ve uzmanların neden İstanbul'da büyük bir deprem beklediğini anlatmaya çalışacağız.

Büyük Patlama hakkındaki tüm bilgilerimize rağmen bilim dünyasının en büyük bulmacalarından biri, sahip olduğunu gözlemlediğimiz tüm özellikleriyle birlikte Evren'in, bir bütün olarak nasıl oluştuğunu anlamaktır. Modern Evren'imizin erken dönemdeki daha sıcak, daha yoğun, daha homojen halinden evrimleşerek günümüzdeki hâline kavuştuğunu anlayabiliyoruz. Hatta bu durumun, erken kozmik enflasyon döneminden ortaya nasıl çıktığını da anlayabiliyoruz. Fakat yeterince geriye gidersek bir noktada daha önceki zamanlara ait herhangi bir özelliği veya damgayı ölçme yeteneğimizi kaybediyoruz; bunun ötesinde, bize yol gösterebilecek tek şey olarak denklemlerimiz ve birtakım spekülasyonlar kalıyor.

Teyit için çok erken olan bu zamanlarla ilgili ortaya çıkan tahminlerden biri ise Evren'imizin çok sayıda evrenden yalnızca biri olduğu ve var olan her şeyin bir "çoklu evrenler sistemi"ni oluşturduğudur. Ama bir çoklu evren için gereken tüm kütle/enerji nereden geliyor? Prof. Dr. Laura Templeman'ın cevabını bilmek istediği soru da bu:

Topraktaki elektrik, genellikle atmosferde oluşan yıldırım ve yıldırım deşarjları sonucu meydana gelir.

Yıldırım, atmosferdeki yüksek elektrik potansiyel farkı nedeniyle oluşan bir elektrik deşarjıdır ve genellikle yer ile gökyüzü arasında gerçekleşir. Yıldırımın toprağa düşmesi durumunda, toprak yüzeyinde bir elektrik yükü oluşur. Bu elektrik yükü, toprakta bulunan mineraller ve suyun iyonlaşmasıyla meydana gelir.