Yapay zekâ bugün hayatımızın hemen hemen her alanına girmeye başlamıştır. Öyle ki artık eğitimden, hukuk uygulamalarına veya sağlığımıza kadar hemen hemen her alanda yapay zekâ kullanımını görmek mümkündür. Yapay zekânın bu hızlı ilerlemesi ile birlikte, bu teknolojinin çevresel etkisi üzerine tartışmalar da gündeme gelmeye başlamıştır. 2024 tarihli bir araştırma, yazı yazma ve illüstrasyon yapma görevleri için, yapay zekanın insanların aynı görevleri yapmasına kıyasla yüzlerce kat daha az karbon salımı yaptığını ortaya koymuştur.^[1] Ancak elbette bu durum, yapay zekânın insan yazar ve illüstratörlerin yerine geçebileceği veya geçmesi gerektiği anlamına gelmez ve bu konu da kendi başına bir tartışma konusudur.

İnsan faaliyetlerinin çevresel etkileri ve bunun sonucunda ortaya çıkan karbon emisyonları, uzun yıllardır bilim insanlarının dikkatini çeken bir konu olmuştur. Ancak teknolojik ilerlemelerin, özellikle de yapay zekânın bu denge üzerindeki etkileri hakkında yapılan karşılaştırmalı çalışmalar oldukça sınırlı kalmıştır. Bu bağlamda, son dönemde yapılan bir araştırma, teknolojinin çevre üzerindeki etkisini daha net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İnternette kimi zaman "İnsanlarla sineklerin de genlerinin %60'ı benzer, demek ki sinekten geliyoruz." ya da "Patateslerin de 48 kromozomu var, şempanzelerin de; belki de patatesten geldik." gibi düşük seviyeli ama halkın kafasını karıştırabilecek argümanlar görmek mümkündür. Bu yazımızda, bu argümanların hatalarını izah edeceğiz.

Genetik benzerlik, ele alınan iki türün ya da tür grubunun genomlarının (var olan bütün genlerinin toplamının) birbirlerine olan benzerlik oranı olabileceği gibi, bu tür veya tür gruplarının sadece belli başlı gen bölgelerinin birbirine benzerliği anlamına da gelebilmektedir. 

Descartes ve Spinoza gibi Leibniz de evrenin tutarlı ve kuşatıcı bir felsefi açıklamasını inşa etmeyi hedeflemiştir, kendinden önceki iki filozofta olduğu gibi, töz kavramını merkeze almıştır.^[1] Descartes, üçlü bir töz anlayışını savunmuştur. Spinoza ise tek töz olarak Tanrı'yı kabul etmiştir ve Descartes'ın töz olarak öne sürdüğü yer kaplama ve zihni, Tanrı'nın öz nitelikleri olarak öne sürmüştür. Leibniz, yer kaplamanın bir tözün öz niteliği olamayacağını savunmuştur, gerekçesi ise yer kaplamanın çoğulluğu içermesinden dolayı ancak tözler kümesine ait olabilmesidir, ona göre her tekil töz, yayılımsız olmalıdır.^[2] Leibniz’in töz anlayışına bakıldığında, tözlerin çoğulluğunu savunarak Aristotelesçi görüşe geri döndüğü söylenebilir.^[1]

Leibniz’e göre töz ne tektir ne de üç tanedir, töz sonsuzdur; tözün bir sayısı yoktur. Leibniz, töz kavramı yerine monad kavramını kullanmaktadır. Monad, bileşiklere giren yalın tözden başka bir şey değildir.^[3] Leibniz'e göre monadlar ancak bir anda başlayıp bir anda bitebilir, onlar yaratma aracılığıyla ortaya çıkıp yok etme yoluyla sona erebilir.^[3] Monadlar tek olan şeylerdir, parçaları yoktur ve onlar bölünemez. Onlar, var olan temel şeylerdir; bu haliyle monadları atomlara benzetmek mümkündür. Leibniz, monadların değişime uğradığını kabul etmektedir fakat bu değişim dışsal bir nedenden dolayı değil, içsel bir nedenden dolayıdır; monadlar dışarıdan etkilenmemektedir, monadların penceresi yoktur.^[3] Ona göre, iki monadın nedensel bir ilişkisi olamaz, varmış gibi göründüğünde duyular bizi yanıltır. Leibniz’e göre monadlar, entelegheialar* olarak adlandırılabilir. Monadlar kendilerinde bir yetkinliğe sahiptir, onları iç etkinliklerinin kaynağı, deyim yerindeyse cisimsiz bir otomat kılan belli bir kendine yeterlik vardır.^[3]

Mastürbasyon, bir canlının kendi cinsel organlarını uyararak (stimüle ederek) genellikle orgazm noktasına kadar ulaşmasına verilen isimdir. Normalde eşeyli üreme (seks) için iki birey gerekirken, mastürbasyon bireyin tek başına yapabileceği cinsel bir aktivitedir. Öte yandan bir tür oto-erotizm faaliyeti olan mastürbasyon, bireylerin cinsel ilişki kurmadan, karşılıklı olarak da yapabilecekleri bir olaydır. Yani "kopulasyon" (cinsel birleşme) denen olay olmaksızın yaşanan cinsel faaliyetlerde mastürbasyon önemli bir parça olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Mastürbasyon, o kadar da sıra dışı bir olay değildir ve hayvan bilimciler tarafından "üreme amaçlı olmayan cinsel davranış" olarak tanımlanmaktadır. Doğadaki pek çok olay gibi, mastürbasyon da ilk olarak insanda evrimleşmiş bir olay değildir; hayvanların pek çoğunda mastürbasyon görülmektedir. 

2012 senesinden önceki birkaç yıl boyunca sayısız kaynakta, antik Maya Takvimi'nden yola çıkarak, 21 Aralık 2012'de kıyamet kopacağına yönelik kuvvetli bir yaygara koparıldı. Bu iddia, Türkiye de dahil olmak üzere Dünya'nın dört bir yanında biraz panik, biraz ciddi, biraz komedi, biraz endişe yarattı. Ancak hepsinden önemlisi, dikkate değer sayıda insanın bu kehaneti ciddiye alıp, buna göre hazırlık yapmasıydı. Şu anda bu satırları okuyorsanız, bu iddiayla ilgili olarak, bu türden yüzlerce kehanette bugüne kadar hep olduğu gibi, bir şeylerin çok ters gittiğinde hemfikir olabiliriz.

21 Aralık 2012 tarihinin bir “son” olduğuna inanan insanlar genel olarak ikiye ayrılmışlardır: Yeni bir çağ beklentisi içerisinde olanlar ve büyük kaosların yaşanmasını bekleyenler. 2012 (2009) isimli Hollywood filmi sayesinde de bu korkunun giderek yayıldığını görebiliyoruz. Türkiye’de bile insanlar, bu yıkımdan etkilenmeyeceği iddia edilen Şirince köyünde toplanmış, köydeki restoranlarda “Kıyamet menüsü” isimli menüler çıkartılmıştı. Elbette bu insanların bir kısmı işin eğlencesindeydi, ancak bu konuyla ilgili o kadar sayıda belgesel ve kitap çıkartıldı ki, sahte bir bilgi üzerine kendine maddi çıkar sağlayan bir sürü insanı da görebildik.

GİRİŞ

İnsanoğlu birbirleriyle savaş hali olmadığı müddetçe akıllı davranmaktan her zaman kaçınmıştır. Tarih boyunca savaş ve savunma ihtiyacını karşılamak amacıyla çeşitli silahlar geliştirmiş; kültürel, teknolojik ve stratejik evrimin izlerini geleceğe taşımıştır. Silah teknolojisinin evrimi, insanlığın savaş ve savunma stratejilerindeki sürekli değişim ve yenilik arayışını yansıtır. Barutsuz silahlarla başlayan ve barutlu silahlarla ivme kazanan bu gelişim, antik çağlardan modern döneme kadar farklı kültürlerin, toplumların ve milletlerin teknolojik ve askeri kapasitelerini şekillendirmiştir.

Standart DSÖ inme tanımı "belirgin vasküler olmayan bir neden olmaksızın, 24 saatten uzun süren (ölümle kesintiye uğramadığı sürece), hızlı gelişen fokal (veya global) serebral fonksiyon bozukluğu belirtileri" şeklindedir.^[1]

İnme prevalansı, önleme ve akut faz bakımında kaydedilen ilerlemelere rağmen batı ülkelerinde yüksek olmaya devam etmektedir. Yaşlanan nüfus nedeniyle, bu patoloji en sık yaşlı hastalar arasında görülmektedir. İnmelerin yaklaşık %75'i 65 yaş üstü hastalarda meydana gelmekte ve insidans 55 yaşından itibaren her 10 yıllık dönemde kademeli olarak artmaktadır.^[2]