Bir ağın analizi; içerisindeki düğüm, bağlantı ve düğüm gruplarını anlayabilmek için çeşitli ölçümlerden oluşur. Nicel ölçümlerin ve görselleştirmenin bir araya gelmesi, düğümler ve bağlantılar arasındaki ilişkileri anlamak için çok önemlidir. Bu yazıda ağlar için bazı temel ölçümler ve bunların gösterimleri incelenecektir.

Bir ağdaki bir düğümün yaptığı bağlantı sayısı, o düğümün derecesini verir. $N$ tane düğümü olan yönsüz bir ağda her $i$ düğümü için $k_i$ derecesi şöyle gösterilir:

Dişlerin işlevlerini besinleri ezerek yutulabilir hale getirmek, çiğneyerek sindirimi daha etkin hale getirmek, sindirim enzimlerinin ağızdaki etkinliğini besinlerin yüzey alanlarını artırarak yükseltmek, konuşma sırasında fonasyonu sağlamak olarak özetleyebiliriz. Tüm bu fonksiyonlarını yerine getirmek için ağızda bulunmaları yeterli. Peki dişler başka nerelerde ve neden oluşabilir?

Diş yapısı en dıştan içe doğru mine (kök kısmında sement), dentin, pulpa olarak sıralayabiliriz. Mine, sement ve dentin hidroksiapatit kristalleri dediğimiz kalsifiye yapıdan oluşur ve büyük ölçüde kemiğe benzer. Hidroksiapatit kristalleri dişlere sertliğini verir ve dişlerin molekül yapısında eser miktarda su bulunduğundan dolayı oldukça serttir ve böylece çok büyük çiğneme kuvvetlerine dayanabilirler. Mine, vücuttaki en sert maddedir; öyle ki kemikten bile daha serttir. Bu kadar yoğun kalsifiye yapıların yumuşak dokuda gelişmeleri oldukça zor ve nadir olmasına rağmen çarpıcı örnekleri vardır.

İnsanların gelişim süreçlerini açıklamak için tarih sürecinde çeşitli hipotezler ortaya atılmıştır. Eleştirel düşüncenin Antik Yunan medeniyetinde başladığı esas alınırsa yeryüzündeki çevre ve insanlar arasındaki farklılıkları anlamak için en önemli çıkarımları Antik Yunan’dan başlatabiliriz. Bu hipotezlerden bir tanesi olan çevresel determinizmin tarihini de ilk çağ düşünürlerine kadar geri götürebiliriz.

Hipokrat, Platon, Aristo ve Strabon gibi düşünürler, Antik Yunan medeniyetinin neden diğer bölgelere göre daha ileri olduğu sorusuna cevap aramışlardır. Neden sıcak ve soğuk iklimler gelişmiş medeniyetlere ev sahipliği yapmamaktadır? Gelişmiş, uygar toplumlar neden orta iklim kuşağı ya da ılıman iklimde ortaya çıkmıştır? Bu sorulara en makul açıklama çevresel faktörlerin kültürel gelişim ile ilişkisi gibi görülebilir. Aristoteles, iklimleri sınıflandırarak bu soruya verilecek cevabın öncülerinden olmuştur. Büyük bir uygarlık olarak bilinen Persler, Antik Yunanlılar tarafından barbar ilan edilmiştir. Aynı şekilde Çinli coğrafyacıların yapmış olduğu haritalarda çizilen halkaların en içi en uygar topluluk olan Çinlileri, en dış halka soğuk bölgelerde yaşayan barbarları göstermektedir.

Radyokarbon tarihleme veya daha çok bilinen adıyla karbon-14 yöntemi, arkeolojik çalışmalarda en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntem, elde edilen arkeolojik buluntunun ne kadar eski olduğunu hesaplamakta kullanılır. Şüphesiz bu amaçla kullanılan yöntemlerin de en meşhurudur. Bu yazıda bulucusu olan bilim insanına Nobel ödülü kazandıran bu yöntemin tarihçesine ve nasıl işlediğine göz atacağız.

Karbon elementi doğada 3 farklı formda bulunabilir: Karbon-12, karbon-13 ve karbon-14. Bu 3 farklı karbon izotopunun ortak özelliği, çekirdeklerindeki proton sayılarının eşit olmasıdır. Bu tanecikleri birbirinden ayıran ise çekirdeklerindeki nötron sayılarının farklı olmasıdır. Karbon-12 atomunun 6 tane, karbon-13 atomunun 7 tane ve karbon-14 atomunun 8 tane nötronu vardır. Nötron sayılarının farklı olması atomların kütlelerinin de farklı olmasına yol açar ve bu karbon atomları kütle numaralarına göre isimlendirilir. Örneğin karbon-12 atomunun kütle numarası 12 iken karbon-14 atomunun kütle numarası 14'tür.

Bugüne kadar keşfedilen bütün türlerin ve bütün fosillerin ara geçiş türü olduğu tespit edilmiştir!

"Bir dakika! Nasıl yani? Nasıl tüm fosiller ara geçiş türü olur? Hatta sadece fosil bile demiyorsunuz, türler diyorsunuz!"

sevgili arkadaşlar,

nostalji duygumuzu pekiştirerek başlayayım. çocukken, bir cumartesi günü perdelerimizin arasından bir güneş ışığı sızar, sıcacık, pasparlak olurdu ve kuş seslerini beraberinde getirirdi. huzurla esner, sağa sola döner ve pişen yumurta kokusunu alırdık. içeri sızan güneşin sıcaklığını tenimizde hissederken perdeleri açardık. birden gözlerimiz kamaşırdı. sıcacık, huzurlu ve güvenli...

Uçakla seyahat etmek, kaygılarımız ve korkularımız ne derse desin, inanılmaz derecede güvenlidir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, uçakla ulaşım havacılık tarihinin en güvenli ulaşım sistemine dönüşmüştür. Bu, istatistiksel olarak her on milyon döngü için (bir döngü, bir kalkışı ve bir inişi içerir) bir tane bile korkunç bir başarısızlık olmadığı anlamına gelir.

Bir uçakla seyahat etmenin bir otomobilde seyahat etmekten çok daha güvenli olması, sezgisel olarak doğru hissettirmeyebilir; ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde, her 100 milyon araçta mil başına yaklaşık 1,13 ölüm meydana gelirken her 100 milyon uçak milinde sadece 0,035 ölüm meydana gelmektedir. Başka bir deyişle, Amerika'da bir araba kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 114'te bir iken, bir uçak kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 9.821'de birdir.^[1][2]

Tüm Dünya'da modern bilimin en önemli parçalarından biri olan evrimin kabul edilirliği giderek artıyor. İnsanlar evrimsel biyolojinin detaylarını öğrendikçe, yıllar yılı meydanları dolduran "yaratılışçı" ve evrim karşıtı akımların hiç de söyledikleri gibi bir kavram olmadığını, son derece basit ve anlaşılır bir doğa gerçeği olduğunu kavramaya başladılar. Bu da, akıllarda şu önemli sorunun doğmasına neden oluyor:

Bu sorunun altında yatan ana sorunun kaynağı, aslında bir "yaratıcı süpergücün" (kısaca "tanrı"nın) varlığı ile ilişkilendirilir. Çünkü "Eğer yaratma olayı varsa, bir yaratıcı da olmalıdır." düşüncesi, teolojinin asırlardır kullandığı felsefi bir argümandır. Her ne kadar yaratılma olayı ile yaratıcı arasında kısmen bir ilişki olsa da, yaratılma sözcüğünün özünde ifade ettiği eylem ile yaratma eyleminde bulunduğu iddia edilen süpergüç arasındaki ilişki, evrim karşıtlarının halka yansıttığı kadar sıkı olmayabilir. İzah edelim:

İkiz doğumlar gündelik hayatta olduğu kadar bilimsel açıdan da ilgi çekici olaylardır. Özellikle genetik ve psikoloji alanlarında ikiz kardeşler üzerinde yapılan araştırmalar bilim insanlarının birçok sorusuna tatmin edici yanıtlar getirmiştir. 

20. yüzyıla kadar filozofların ve bilim insanlarının en hararetli tartışma konularından biri klasik "Kalıtım mı, çevre mi?" konusu olmuştur. Günümüzde ise ikiz ve evlat edinme araştırmalarından elde edilen bulgular sayesinde bilim insanları bu klasik tartışmayı bir kenara bırakmıştır; çünkü her ikisinin de bir kişiye etki ettiği ve bir kişinin bütün özelliklerinin bu ikisinden sadece biriyle açıklanamayacağı bilinmektedir. Artık sorulan sorular davranışsal ve fiziksel özelliklerin ne kadarının kalıtsal ve ne kadarının çevresel etkilerle belirlendiği hakkındadır. Fakat bu alanlarda ikiz araştırmalarının kullanımına ve sonuçlarında ortaya çıkan bulgulara değinmeden önce ikizlik kavramını açıklamakta fayda var.