Daha önce hiç Dünya'nın iç sesini duyduğunu iddia eden birileriyle karşılaştınız mı? Büyük ihtimalle hayır, fakat Dünya üzerinde bu tarz bir şikayetle doktora danışan insanlar yok değil. Dünyanın birçok bölgesinde, özellikle Amerika ve Kanada'da diğer insanların duyamadığı, derinlerden gelen mırıltılar duyan ve bunun Dünya'nın iç sesi olduğunu söyleyen azımsanamayacak kadar kişi var. Bu vakaların birçoğu sahte olmasına veya önemsiz sebeplere dayanmasına rağmen bir grup insanın işaret ettiği sebep ortak: Schumann rezonansı. Peki, nedir bu Schumann rezonansı? Gelin bu doğa olayının tarihini ve nasıl oluştuğunu inceleyelim.

İsminden de belli olacağı üzere bu olgunun keşfi birçok yerde Alman fizikçi W. Otto Schumann'a atfedilir. Fakat bu fikrin temelleri Schumann'dan biraz daha eskiye dayanmaktadır.

Not: Bu yazı, bilgisayar bilimciler arasında geniş yankı bulmuş ve etraflıca eleştirilmiştir. Konu hakkındaki detaylı bir eleştiri/inceleme yazısı da Evrim Ağacı'nda yayınlanmıştır. Bu yazıyı okuduktan sonra onu da okumanızı önemle tavsiye ederiz.

Beyin bilimciler ve bilişsel psikologlar ne kadar çabalarlarsa çabalasınlar, beyinde Beethoven'ın 5'inci Senfonisi'nin bir kopyasını asla bulamayacaklar. Ne onu ne de kelimelerin, görüntülerin, dil bilgisi kurallarının veya diğer herhangi bir çevresel uyarıcının kopyasını bulabilecekler. İnsan beyni elbette boş değil. Fakat çoğu şeyi, insanların zannettiği şekilde içermiyor. Hatta 'anı' gibi basit şeyleri bile.

Aşağıda verdiğimiz görselde, Charles Robert Darwin'in Türlerin Kökeni isimli kitabına eklediği tek görseli görebilirsiniz. Gerçekten de, Köken'i okuyacak olursanız, 600 civarı sayfalık kitapta sadece bu figürü göreceksiniz. Bu, Darwin'in Evrim Kuramı'nın bilim camiasına ve tüm insanlığa ilanı sırasında kullanmayı seçtiği tek görseldir. Bu yüzden, birçok şeyi anlatması beklenir ki gerçekten de öyledir.

Evrimle ilgili düşülen en yaygın hata, türlerin birbirlerine dönüştüğünün sanılmasıdır. Hele ki bu hataya daha da sık olarak aynı dönemde yaşamış türlerin birbirlerine dönüşümü, yani "zincirsel" bir evrim olarak düşülmektedir. Eğer şu görselimize bakacak olursanız, bu durum oldukça net izah edilmektedir. Evrim zincirsel bir süreç değildir; dallanarak ilerleyen ve bir "ağaç" ile sembolize edilebilecek bir süreçtir.

Marksist iktisatta, emeğin değeri, işçinin üretim sürecinde yarattığı değer olarak tanımlanır. Karl Marx'a göre, emek, insanın doğal kaynakları ve üretim araçlarını kullanarak mal ve hizmetler üretmesidir. İşçinin emeğiyle yarattığı değer, üretim sürecindeki emek miktarı ve yoğunluğuyla belirlenir. Marx, emeğin değerini "soyut emek" kavramıyla açıklar; yani, emeğin somut özelliklerinden bağımsız olarak değer yaratma potansiyelini ifade eder.

Kapitalist sistemde, işçiler, sermayenin kontrolünde olan fabrikalarda ve işletmelerde emeklerini satarak çalışırlar. İşçinin emeğiyle ürettiği değer, ürünlerin piyasadaki değerini belirler. Ancak, bu değer, işçinin aldığı ücretle eşit olmayabilir. Kapitalist üretim ilişkileri, işçinin ürettiği değeri sermaye sahiplerinin lehine değiştirebilir ve bu da işçinin sömürülmesine yol açabilir.

Makroevrim nedir? Neden önemlidir? Makroevrimsel düşünce, primat evriminin modellerini yorumlamaya nasıl yardım eder?

Yaşam ağacında, hepsinin ortak bir ataya bağlandığı birçok dal vardır ve ağaç üzerindeki yaşam çeşitliliği evrimsel süreçlerden kaynaklanmaktadır. Yeryüzündeki yaşamı hiyerarşilere ayırarak düzenlediğimiz gibi, evrimsel süreçler ve modelleri için de aynısını yapmak istiyoruz. Bu nedenle, birçok bilim insanı, aralarındaki ayrım biraz yapay olsa da, evrimin mikroevrim ve makroevrim olarak iki ayrı hiyerarşik sürece ayrılabileceğini önermektedir. Mikroevrim, türlerin gen havuzlarındaki alellerin frekanslarını değiştiren mekanizmaları tanımlar (Rexnick & Ricklefs 2009). Bu mekanizmalar mutasyon, göç, genetik sürüklenme ve doğal seçilimi kapsar. Teori, bu süreçlerin etkilerinin zaman içinde biriktiğini ve bazen de popülasyonların ayrışmasına ve yeni türlerin doğmasına neden olabildiğini ileri sürmektedir. Buna karşılık, makroevrim geniş zaman dilimleri boyunca yaşam ağacı üzerindeki modelleri büyük bir ölçekte tanımlar. Denge, kademeli değişim, hızlı değişim, adaptif radyasyonlar, nesil tükenmeleri, iki veya daha fazla türün birlikte evrimi ve türler arasındaki genetik özelliklerde yakınsak evrim (convergent evolution) sadece birkaçı olmak üzere, yaşam ağacında büyük ölçekte birçok farklı model gözlemlenebilir (Görsel 1). Makroevrimsel çalışmalar, sonuçlarını çoğunlukla fosil buluntularından elde eder. Fosiller yeni yaşam formlarının ortaya çıkışını, coğrafi dağılımlarının zaman içinde nasıl değiştiğini ve sonunda nesillerinin ne zaman tükendiğini belgelemektedir. Buna karşılık, mikroevrimsel değişimler genelde fosil buluntularından gözlenemez, çünkü türlerin kendi içindeki evrimsel değişimleri yöneten süreçlerin çok daha kısa zaman ölçeklerinde gerçekleştiği düşünülmektedir. Bu nedenle, makroevrim, tür seviyesinin üzerindeki evrimsel modelleri açıklamaya odaklanmıştır (Rexnick & Ricklefs 2009) ve bu konuda çalışan araştırmacılar, bu modelleri açıklayan temel ilkeleri araştırmaktadırlar.

Kobalt elementinin kimyasal sembolü "Co"dur. Periyodik cetveli 4'üncü periyodunun 9B grubunun geçiş metalidir. Atom numarası 27 ve atom ağırlığı 58.9331'dir. Oda sıcaklığında katı fazda bulunmaktadır. Yoğunluğu 8.86 gram/cm³'tür. Genellikle değerlik elektron sayıları +2 ve +3'tür. Erime noktası 1768K (1495°C veya 2723°F) olarak ölçülmüştür. Kaynama noktası ise 3200K (2927°C veya 5301°F) olarak bilinir.^[1]

Kobalt, sert ferromanyetik, gümüş-beyaz, sert, parlak ve kırılgan bir elementtir. Demir gibi, manyetize edilebilir. Fiziksel özelliklerinde demir ve nikele benzer. Element kimyasal olarak aktiftir ve birçok bileşik oluşturur. Kobalt havada stabildir ve sudan etkilenmez, ancak seyreltik asitler tarafından yavaşça etkileşime geçer. Kobalt, -3 ile +4 arasında değişen oksidasyon durumlarıyla mevcuttur. En yaygın oksidasyon durumları +2 ve +3'tür.

Manyetizma, mıknatıslar, manyetik alan gibi terimler günümüzde fiziğe ilgili olsun olmasın herkes tarafından tanınmaktadır. Teknolojide, astronomide, mühendislikte ve daha birçok alanda adı geçen bu kavramlar genellikle elektrikle beraber Elektromanyetizma başlığı altında gruplandırılır. Bunun sebebi elektriksel ve manyetik etkilerin aslında kaynağının aynı olmasıdır. Onları ayıran şey ise, bakış açısıdır.

Lise seviyesi derslerde bile görebileceğiniz bir formül olan elektromanyetik kuvvet formülü şu şekildedir: