OpenAI, YouTube üzerinden yaptığı bir canlı yayınla yeni ChatGPT modeli olan GPT-4o'yu ilan etti. Yeni model, GPT-4'ün zeka seviyesinde olacak; ama ondan çok daha hızlı bir şekilde çalışabilecek. Ayrıca model, deneyimlerinden öğrenerek kendini geliştirebilecek. En önemlisiyse, ücretsiz kullanıcılar da bu modele erişebilecek. Ayrıca yeni arayüzü ve PC uygulaması sayesinde kullanıcılar ChatGPT'yi direkt olarak bilgisayarlarına indirebilecekler.

OpenAI tarafından yapılan açıklamaya göre GPT-4o, GPT-4 Turbo'dan %50 daha ucuz (5$/M input ve 15$/M output tokens), 5 kat daha yüksek oran limitli (dakikada 10 milyon token'a kadar), 2 kat daha hızlı. Ayrıca GPT-4o'nun görme yetenekleri, ilgili bir değerlendirmelerde GPT-4 Turbo'dan daha iyi performans sergiliyor. Son olarak GPT-4o, 50 farklı dildeki kullanımı daha da iyileştirme ve geliştirme vaadediyor. GPT-4o şu anda 128k'lık bir bağlam penceresine sahip ve en güncel bilgileri Ekim 2023'e kadar gidiyor. LMSys'te bir süredir "im-also-a-good-gpt2-chatbot" adıyla test edilen bu model, GPT4-turbo'dan çok daha yüksek bir ELO skoruna sahip:

Teksas'ın Lubbock şehrinde gözlemlediğimiz bir kızıl kuyruklu şahin (Buteo jamaicensis) türü. Kendisi yaban hayatı rehabilitasyon merkezinde bakım altındaydı.

Kızıl kuyruklu şahin, orta boylu bir yırtıcı kuş türüdür. Buteo cinsindeki en iri türlerden biridir. Ağırlıkları 690 ila 1600 gram civarında değişir. Uzunlukları 45-65 cm, kanat açıklıkları 110-141 cm kadar olabilir. Seksüel dimorfizm adı verilen cinsiyetler arasında görünüş farkı genellikle boyut açısından bulunur, dişiler erkeklerden %25 daha ağır olabilir. Kafaları ve sırtı, diğer şahin türleri gibi koyu kahverengi tüylerle kaplıdır. Boynu daha açık kahverengi tüyler barındırır, bu da "kolye" görüntüsü sağlar. Sırttaki skapular tüyler açık renktedir, böylece ters "V" görünümü verir. Kanat altı ve göğüs beyaz tüylerle kaplıdır. Beyaz tüylerin üzerinde kahverengi noktalar bulunur. Türün ismini aldığı kuyruk rengi ise tuğla kırmızı tonlarındadır. Bacakları sarı tonlarındadır. Genç bireylerin kahverengi tonları daha koyudur. Görünüş açısından yaygın şahin (Buteo buteo) ile benzerlik gösterir.

Normalde aşina olduğumuz 3 uzaysal (uzamsal) boyutu bilirsiniz: En, yükseklik, derinlik... Sol-sağ, ileri-geri, yukarı-aşağı... Daha bilimsel tabiriyle x, y, z... Buna, 4. boyut olarak bilinen zaman boyutunu da eklersek, modern fiziğe ulaşıyoruz. Bu konularla ilgili bilgilerinizi tazelemek için Genel Görelilik Kuramı'nı okuyabilirsiniz. Konuya daha basit bir giriş içinse buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Ancak fiziğin en büyük ve meşhur problemi şu: Kara delikler, yıldızlar ve gezegenler gibi çok büyük cisimlerin fiziği olarak bilinen Görelilik Teorisi ile, atom altı parçacıklar gibi çok küçük cisimlerin fiziği olan Kuantum Fiziği, daha spesifik olaraksa Kuantum Alan Teorisi arasında bir uyuşmazlık söz konusu. Bunlar, fiziğin iki ayrı alt dalı olarak incelendiğinde harika bir şekilde çalışıyorlar; ancak birbirleriyle bütünleşik olarak incelenmeye çalışıldığında çok ciddi problemler çıkıyor. İşin özünde, iki teori birbiriyle uyumlu değil gibi gözüküyor.

Çamların neden hem "yeni yıl" hem "Noel ağacı" olarak kullanıldığını hiç düşündünüz mü? Veya Noel Bayramı ile yılbaşının neden bu kadar yakından ilişkilendirildiğini? Birçokları bunun "Hristiyanlara özenme" olduğunu iddia etse de, yeni yılın da, bir kutlama ağacı olarak çam ağaçlarının da tarihi, Hristiyanlık'ın icadından çok daha önceye uzanmaktadır. Dahası, yeni yıl kutlamalarının ve Noel Baba gibi figürlerin kökeni de Hristiyanlık'tan çok daha antiktir.

Bu yazımızda bu konuyu işleyip, her yıl tekrar eden bir döngüyü sonlandırmak istiyoruz. Çünkü bildiğiniz üzere Türkiye'de her sene birileri çıkıp "Noel Hristiyan bayramıdır, kutlanmamalıdır!" diyor, sonra hemen bir grup diğer insan türeyip, "Noel'i ve yılbaşını Türkler icat etmiştir, Hristiyanlar bizden çalmıştır." diyerek yerli ve millileştiriyor, herkes duymak istediğini duyduğu ve karşı tarafı "kitlediği" için mutlu oluyor ve zaten en başından kutlayacaksa kutluyor, kutlamayacaksa kutlamıyor; yani hiçbir şey değişmiyor. Ta ki ertesi sene aynı anlamsız döngü yaşanana kadar...

Çeviri, sadece bir kelimeyi başka bir dilde karşılığı olan kelimeyle değiştirmek değildir. Yüksek kaliteli bir çeviri, çevirmenin her iki dilin düşünceleri nasıl bir araya getirdiğini anlamasını ve daha sonra bu bilgiyi orijinal dilin dilsel nüanslarını koruyan ve ana dili İngilizce olanların zahmetsizce anlayabileceği bir çeviri oluşturmak için kullanmasını gerektirir.

Bu süreç ne kadar zor olsa da, eski bir dili modern bir dile çevirmenin zorluğuyla kıyaslanamaz bile! Bu çevirmenler yalnızca yazılı kaynaklardan yok olmuş dilleri diriltmekle kalmamalıdır; aynı zamanda bu kaynakları üreten kültürlerin yüzyıllar içinde nasıl evrim geçirdiğine dair yakın bilgi sahibi olmalıdır. Bu da yetmezmiş gibi, çevirmeleri gereken kaynaklar çoğu zaman parçalanmıştır ve önemli bağlamlar da çağlar boyunca kaybolmuştur.

Kara delikler, uzayda yol alan hiçbir maddenin ve ışık da dahil hiçbir radyasyonun kaçamayacağı kadar büyük kütleçekim alanlarıdır. Astronomik tanımıyla bir kara delik, büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasıyla ölmesi sonucunda oluşan, bilinen en sıkışık (kompakt) gök cismidir. Yani kara delikler, aslında ölü yıldızlardır; çünkü yeterince büyük kütleli yıldızların yakıtı bittiğinde, kendi üzerine çökerler ve bir kara delik oluştururlar. Kara deliklerin olay ufku denilen bölgelerinde kütleçekim kuvveti öylesine güçlüdür ki bu noktadan itibaren ışık dahi kara deliğin çekiminden kaçamaz. Işığın kaçamaması sebebiyle, bir renkleri veya gözle görünür ışımaları yoktur ve bu nedenle "kara" olarak adlandırılırlar.

Birçok bilimkurgu filmine de konu olan, oldukça popüler bir konu olmasının yanı sıra, bilim dünyasında da hala sıcak bir araştırma konusudur. Şartların ekstremliği ve bildiğimiz fiziğin sınırlarını zorlaması onu oldukça ilgi çekici bir gök cismi haline getirir. Bu nedenle herkes tarafından çokça dile getirilmiş olması, onun hakkında birçok yanlış bilginin de yayılmasına neden olmuştur.

1973 yılında İsveç'te Jan-Erik Olsson isimli bir adam, Kreditbanken adlı bankaya silahlar ve patlayıcılarla girdi. Havaya ateş açtı, "Herkes yere yatsın, parti başlıyor!" diye bağırdı. Bu sırada müşteriler ve birçok banka görevlisi dışarı kaçtı. Soyguncu, dört banka görevlisini rehin aldı. Banka, polisler tarafından kuşatıldı.

Arabulucu, soyguncuyla iletişime geçtiğinde, soyguncunun talepleri yüklü miktarda para, biraz mühimmat, cezaevinden bir arkadaşının kendi yanına getirilmesi ve bankanın önünde hazır bir araba bulundurulmasıydı. Soyguncunun dediğine göre talepleri yerine getirilirse, bu arabaya arkadaşıyla birlikte binip, gidecekti.

Bilim ve kültür, insanlığın gelişmesinde ve varoluşunda önemli roller oynamıştır. Her ikisi de insanların dünyayı anlamalarına, şekillendirmelerine ve kendilerini ifade etmelerine yardımcı olur. Ancak bu iki alan çoğu zaman ayrı ayrı ele alınsa da aslında birbirlerini büyük ölçüde etkilemiş ve bir araya getirildiğinde güçlü bir sinerji yaratmıştır.

Bilimsel keşiflerin kültürel etkilerini anlamak için bilim ve kültür arasındaki ilişki incelenebilir. Örneğin Rönesans dönemindeki bilimsel ilerlemelerin sanat, mimari ve felsefe üzerinde büyük etkisi oldu. Leonardo da Vinci gibi dönemin ünlü isimleri bilim ve sanat arasındaki bağlantıları keşfederek modern dünyanın kültürel ve bilimsel gelişimine önemli katkılarda bulundular.

Dört yapraklı yonca bulmak birçok insan için şans anlamına gelmektedir. Aslında doğal yoncanın üç yapraklı olduğu göz önüne alındığında gerçekten de dört yapraklı bir yonca bulmak şans olarak sayılabilir. Peki yoncaya atfedilen bu özellik kimlerin sayesindedir ? Tabiki de Britanya Adaları'nda ve Galya'da yaşayan ''Druid'' isimli din adamlarının. Druid kelimesi ''dereu-wid'' kelimesinden gelmektedir ve anlamı ''Meşe Bilgesi'' demektir. Druid rahipleri; ayinlerini meşe ormanlarında düzenliyorlar, otlarla büyüler & iksirler yapıyorlardı. Bu ayinler sırasında dört yapraklı yoncanın çevredeki cinleri belirlemek ve kovmakta yararlı olduğuna inanmaktaydılar. Dört yapraklı yoncaya verdikleri bu anlam ise günümüzde yoncanın ve şansın bağlantılı olduğunu inanmamıza kadar evrildi. Tabi günümüze kadar gelen ve evrilen tek şey yoncaya verdikleri değer değil isimleri de oldu. Bilgisayar oyunlarıyla zaman geçiren kişiler ''Druid'' ismini oyunlardaki doğa büyücüsü ya da bitki büyücüsü tarzındaki karakterlere verildiğini görmüşlerdir. Aslında bu isim sadece havalı göründüğünden değil tarihsel bir zemini olduğu için de tercih edilmiştir.^[1]