Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?

Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?
2 dakika
13,706
Podcast
4:09
Akın Karahasan
Seslendiren
43
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Yapay kan yakında ilk defa olarak Birleşik Krallık'da (UK) test edilecek. New Scientist bu kanın nasıl ve neden yapıldığına dair kısa bir yazı yayınladı.

Yapay kan nedir?

Gerçek kana alternatif kan üretmenin (buna "kan ikamesi" deniyor) amacı, en belirgin görevi dokulara oksijen sağlamak olan gerçek kanın yerine geçmektir. Başka bir deyişle amaç, kan naklinde kullanabilmek üzere oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerine bir alternatif bulmaktır. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Örgütü, 2017'den itibaren insanlara kan naklinde yapay kan kullanımına başlamayı planladıklarını açıkladı. Bu aynı zamanda dünyadaki bu alanda ilk klinik çalışma olacak.

Tüm Reklamları Kapat

Ne tür yapay kan çeşitleri var?

Birçok yapay kan çeşidi bulunuyor. Bazı araştırmacılar, kırmızı kan hücrelerine oksijen bağlayan hemoglobin molekülü temelli kan ikameleri üzerinde çalışıyor. Bu tür bir ürün olup bovin hemoglobinden üretilen Hemopure, geçmişte 2001 yılında Güney Afrika'da insanlar üzerinde kullanımı için uygun olduğu saptandı. Buna ilişkin Birleşik Devletler'de (US), hayati tehditleri olan anemi hastalığını iyileştirmek adına klinik deneyler yapılıyor. 

Diğer ikame türleri ise, tıpkı perflorokarbonlar gibi tamamıyla sentetik oksijen taşıyan moleküller ile kan ikameleri elde edilip edilemeyeceği üzerine... Fakat Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Örgütü'nün çalışmaları laboratuvar ortamında elde edilmiş gerçek kan hücreleri üzerine.

Tüm Reklamları Kapat

Bu hücreler nasıl elde ediliyor?

Kök hücrelerden. Araştırmacılar, daha önceden gönüllülerin kemik iliklerinden aldıkları kan (hematopoietik) kök hücrelerini alıp onları kimyasal gelişim faktörleriyle tetikleyerek kırmızı kan hücrelerine dönüşmelerini sağlamayı başardılar. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Örgütü de muhtemelen benzer bir yöntem kullanacak. Ancak bir başka zengin kan kök hücresi kaynağı olan göbek kordonundaki kanı da kullanarak keşifler yapmayı planlıyorlar.

Başarılı olacak mı?

Başarılı olması gerekiyor. Marlborough/Massachusetts'de yer alan Ocata Therapeutics'de baş bilim insanı Robert Lanza ve meslektaşları bir ilk olarak 2008 yılında büyük ölçekli bir şekilde laboratuvar ortamında kırmızı kan hücrelerini elde ettiler. 2011 yılında, Paris Pierre and Marie Curie Universitesi'nde Luc Douay ve meslektaşları da laboratuvar ortamında elde edilen kırmızı kan hücreleri ile gönüllü insanlara ilk küçük kan nakillerini gerçekleştirdiler. Bu hücreler, tıpkı normal kırmızı kan hücreleri gibi davrandılar ve nakilden 26 gün sonra dahi yaklaşık 50% oranında kan içerisinde dolaşmaya devam ettiler.

Yani aşılması gereken bir engel kalmadı mı?

Galiba henüz bir tane var: o da, kanın miktarı. 2011'de Douay, bu teknolojiyi daha büyük bir ölçeğe taşıyarak düzenli kan nakli için yeterli miktarda yapay kan hücresi üretmenin büyük bir sorun olacağını belirtmişti. Ekibiyle yaptığı çalışmada gönüllülere 10 milyar yapay kan hücresi enjekte ettiler, fakat bu sadece 2 mililitre kana denk düşüyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Lanza'nın ekibi 100 milyar kan hücresi üretebilmiş olmalarına rağmen uyguladıkları teknik tartışmalı olan embriyonik kök hücrelerini kullanıyordu. Buna rağmen, tek bir kan nakli için gereken hücre miktarının yirmide birini ürettiler.

O zaman neden bu konuda uğraşmalıyız?

Geçen yıl İngiltere ve Kuzey Galler'de yeni kan bağışçılarının sayısı 40% oranında düştü. Bu düşüş sebebiyle, Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Örgütü alternatif kaynakların olağan günlük ameliyatlar için giderek daha fazla hayati önem taşır hale gelebileceğini söylüyor. Ayrıca yapay kan, özellikle uygun bağışçıların daha az olduğu nadir kan gruplarına sahip insanlara daha etkin olarak yardım edilebilmesini de sağlayabilir.

Teşekkür: Bu yazıyı çeviren Seçkin Koralay'a teşekkür ederiz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
23
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • Bilim Budur! 8
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Muhteşem! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 3
  • İnanılmaz 2
  • Üzücü! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 14:24:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3758

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Ağacı, et al. Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?. (7 Temmuz 2015). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3758
Ağacı, E., Bakırcı, Ç. M. (2015, July 07). Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3758
E. Ağacı, et al. “Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Jul. 2015, https://evrimagaci.org/s/3758.
Ağacı, Evrim. Bakırcı, Çağrı Mert. “Yapay Kan: Nedir, Nasıl Üretilir, Ne İşe Yarayacaktır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 07, 2015. https://evrimagaci.org/s/3758.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close