Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!

Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi! CALS News
3 dakika
22,835
Tüm Reklamları Kapat

Biyoloji derslerinin vazgeçilmez kalıplarından birisidir: Üreme sırasında mitokondrilerimizdeki DNA (mtDNA) sadece anneden yavruya aktarılır, asla babadan yavruya aktarılmaz! Bu nedenle mtDNA'yı takip ederek dişi tarafının evrimsel geçmişini inceleyebiliriz. Evet, mtDNA'nın çoğunlukla anneden yavruya aktarıldığı doğru; ancak bu, her tür için geçerli değil! 

Örneğin, Mytilidae ailesinden olan ve yaygın olarak tanıdığımız kabuklu midyelerin çoğunda mtDNA sadece babadan yavruya aktarılır. Ancak bu tuhaflığı görmek için illa bizden uzak türlere bakmamıza gerek yok. Örneğin, 1999 yılında yapılan bir çalışmada, en yakın kuzenimiz şempanzelerde babadan yavruya mtDNA geçebileceğine dair bir vakaya rastlandı. Dahası, 172 koyun üzerinde yapılan araştırmada, bazı akrabaların mtDNA'sının kimi zaman babadan yavrulara aktarıldığı tespit edildi. Bunun haricinde tavuklarda ve Drosophila simulans gibi meyve sineklerinde de babadan yavruya aktarılan mtDNA örneklerini görebiliyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlarda Babadan mtDNA Aktarımı

Peki ya insanlarda? 2018 yılına kadar yaygın olarak kabul edilen dogma, insanlarda sadece anne tarafından mtDNA aktarımı yapılabildiği yönündeydi. Ancak buna karşı çıkan biyologlar ve (azınlıkta da olsa) araştırmalar da yok değildi. Gerçekten de, ilk olarak 2018 yılında araştırmacılar, insanlarda da babadan yavrulara mtDNA geçişi olduğunu ispatladılar. Bu araştırmaları anlamadan önce, neden mtDNA'nın sadece anneden geldiğini düşündüğümüzü anlamamız gerekiyor. Bunun da iki sebebi var:

Neden Sadece Anneden Geldiği Düşünülüyordu?

Birincisi, sperm üzerindeki mtDNA, baş ile kuyruğun birleştiği orta kısımda yer alıyor. Bu kısım, sperm yumurtaya girerken kuyrukla birlikte parçalanıyor ve yumurtaya giremiyor. Bu nedenle, sperm tarafından taşınan ve babadan gelen mtDNA, yavruya aktarılamamış oluyor. İkinci bir nedense, mitokondrinin hücre bölünmesi sırasındaki konumlanışı nedeniyle mayoz bölünmeye dahil olmaması... Bu durumda, crossing over aracılığıyla mtDNA'nın genleri yer değiştiremeyeceği için, babadan yavruya mtDNA aktarılması da imkansız gibi gözüküyor.

Tüm Reklamları Kapat

İşler Nasıl Değişti?

Sorun, ilk nedende karşımıza çıkıyor. Yeni yapılan araştırmalar, sperm kuyruğunun da yumurtaya dahil olabileceğini gösteriyor. 28 yaşındaki bir erkek üzerinde yapılan araştırmada, kas dokusu içerisinde hem anneden hem de babadan gelen mtDNA örneklerine rastlandı. Daha sonradan yapılan bir araştırma ise, ikinci nedene meydan okuyor: Bir vakada yapılan incelemede, anne ve babadan gelen mtDNA'nın rekombinasyon sonucunda birbirine kaynaştığı ortaya konuldu.

Elbette mtDNA'nın sadece anneden geldiğini savunan araştırmacıların bu gelişmelere cevabı oldukça netti: Bunlar, öylesine nadir olan örnekler ki, rahatlıkla göz ardı edilebilir. Fakat bu argüman, 2018 yılında iyice geçersiz hale geldi.

Cincinnati Çocuk Tıp Merkezi'nde çalışan Taosheng Huang, bir çocuk hastasında hem anneden hem babadan gelen mtDNA'ya rastladı. Bu, şans eseri bir keşif oldu; çünkü hasta mitokondriyal hastalık semptomlarıyla (aşırı yorgunluk ve egzersiz intoleransı gibi belirtilerle) kendisine geldi ve dolayısıyla mtDNA'sının dizilenmesi gerekti. Dizileme sonucunda, çocukta iki farklı tipten mtDNA'ya rastlandı ve her ikisi de bol miktarda bulunuyordu. Huang olayı şöyle anlatıyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aklıma gelen ilk şey, laboratuvar analizi sonuçlarının hatalı olduğuydu. Hoş, teşhis laboratuvarımızın son 6 yılda böylesine bir hata yaptığını hiç görmemiştim. Yine de 3 ayrı laboratuvara gönderdik ve birebir aynı sonuçları aldık. İşte o zaman gördüğümüzün gerçek olduğunu kabul etmek zorunda kaldık.

Çocuğun ailesinden de mtDNA örnekleri alıp dizileyen Huang, gerçekten de çocukta hem anneden, hem de babasının soy hattından mtDNA geldiğini ispatlamayı başardı. Bu mtDNA illâ doğrudan babasına ait olmak zorunda da değildi: Örneğin bu vakadaki çocuk, babasının soy hattından birinin mtDNA'sına sahipti; doğrudan babasınınkine değil.

Yaptıkları çalışmada, karma mtDNA'ya sahip olan erkeklerin, sadece anneden gelen mtDNA'ya sahip bireylere göre mtDNA'larını gelecek nesle karma şekilde aktarmaya daha meyilli olduğunu gösterdiler. Yani bu, baskın bir karakterdi. Ancak buna rağmen her durumda erkekten mtDNA aktarımı yapılmıyordu.

İlginç olan bir diğer nokta da, karma mtDNA'ya sahip bireylerin görüldüğü kadarıyla sağlıklı olduğuydu. Yani ufak çocuğun hastalığı, karma bir mtDNA'ya sahip olmasından kaynaklanmıyordu. Ailesinde bu duruma sahip olan diğer bireyler gayet sağlıklıydı. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde meyve sineklerinde mtDNA transferi üzerine çalışan Patrick O'Farrell şöyle diyor:

Bu, insanlarda babadan mtDNA transferi olabileceğine dair son derece ikna edici bir kanıttır.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
30
1
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 22
  • Tebrikler! 16
  • Bilim Budur! 12
  • İnanılmaz 12
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Muhteşem! 4
  • Umut Verici! 3
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:06:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4343

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!. (23 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4343
Bakırcı, Ç. M. (2016, April 23). Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4343
Ç. M. Bakırcı. “Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Apr. 2016, https://evrimagaci.org/s/4343.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 23, 2016. https://evrimagaci.org/s/4343.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close