Çoğu insan, türümüzü geçmişten günümüze kadar ki süreçte, hep aynı zeka kapasitesine sahipmiş gibi düşünebilir. Ancak yapılan araştırmalar, bizlere bunun tam olarak böyle olmadığını gösterir nitelikte. Modern insan olarak adlandırılan ve bizimde dâhil olduğumuz Homo sapiens türü, aslında oldukça yakın bir tarih olan 1.5 ila 1.7 milyon yıl önce “Gelişmiş” bir beyine sahip olacak şekilde evrimleşmiştir.

Bilim insanlarının yaptığı araştırma, beynimizin evrimi hakkında birçok bilgiyi alt üst eder nitelik taşıyor. Öyle ki, yaklaşık 2.8 milyon yıl önce gerçekleştiğine inanılan; beyin yapısının Australopithecus türünden Homo'ya geçişte geliştiğine dair görüş artık geride kalacak gibi gözükmekte. Araştırmacılar geçmişte ne kadar zeki olduğumuzu merak ederek birçok çalışma gerçekleştirmiş olsa da, bu çalışma öncekilere göre daha açık ve kanıtlanabilir veriler içermekte.

Bilimin iletişim yollarından en önemlisi, akademik makalelerdir. Bilimsel cemiyetin kalbinde yer alan akademik makaleler, bilim insanlarının birbirleriyle ortak bir zeminde iletişim kurmasını ve fikirlerini kavga gürültü olmaksızın, sakin ve soğukkanlı bir şekilde, sistemli ve objektif bir biçimde birbirlerine aktarmalarını sağlar. Eğer bilimi tam olarak anlamak veya herhangi bir akademik çalışma yoluyla bilime katkı sağlamak istiyorsanız, akademik makale yazımını ve okunmasını öğrenmeniz bir tercih değil, bir zorunluluktur.

Akademik makaleler, bir bilim sahasındaki en güncel bilgileri içeren kaynaklardır. Dolayısıyla bir bilim sahasını öğrenmeyi, kendinizi o alanda geliştirmeyi, o alana katkı sağlamayı istiyorsanız; o bilim sahasındaki güncel durumu ve halen açıklanamamış konuları tespit etmek için akademik makaleleri didik didik etmeniz ve dikkatlice okumanız gerekir. Bu, bilimin en heyecan verici taraflarından biridir: Bir akademik makale, bir soruya cevap verirken, birçok yeni soruyu da doğurur; çünkü bilim, daha önce de izah ettiğimiz gibi, tamamlanmamış bir yolculuktur. Bu nedenle akademik bir makaleyi okuduğunuzda, sadece o makalede keşfedilenleri değil, aynı zamanda o sahada veya o çalışmada açık kalan noktaları da görmeniz mümkün olacaktır. Böylece o açıklara odaklanabilir, yeni keşifler yapabilir veya yapılan keşiflerin eksiklerini keşfederek bilimin gerçeğe bir adım daha yaklaşmasını sağlayabilirsiniz.

Üretken yapay zeka (İng: "generative AI") teknolojileri, şiir ve bilgisayar programları yazabiliyor ya da Hollywood filmlerinden fırlamış gibi görünen oyuncak ayı resimleri ve çizgi film karakterlerinin videolarını yaratabiliyor.

Şimdi ise yeni yapay zeka teknolojisi, DNA'nızı düzenleyebilecek mikroskobik biyolojik mekanizmalar için planlar üreterek bilim insanlarının hastalıklarla bugünkünden çok daha hassas ve hızlı bir şekilde mücadele edebilecekleri bir geleceğe işaret ediyor.

Mavi balinalar (Balaenoptera musculus), dünyadaki en büyük çubuklu balina türüdür. Çubuklu balinaların dişleri yoktur, yalnızca üst çenelerinde balina çubuğu adı verilen yapılar bulunur. Dişleri bulunmayan bu balina türlerine balen balinalar denilmektedir. Mavi balinalar, 30,5 metreye ulaşabilen boyları ve 180 tona ulaşabilen ağırlıkları ile dünya üzerinde yaşamış en büyük hayvanlardır. Her ne kadar isimleri mavi olsa da mavimsi gri renktedirler. Geniş, düz bir kafaya ve küçük bir sırt yüzgecine sahiptirler. Bütün balinalar gibi memelidirler ve doğum yaparlar. Yeni doğan bir mavi balina, yaklaşık 7 metre uzunluğa ve 30 ton ağırlığa sahip olabilir. Bu ağırlıklarının üzerine her gün 100 kilogram ekleyebilirler. Bu yazımızda, yeni doğduklarında bile bu kadar büyük olan bu hayvanların nasıl beslendiklerini ve sindirim sistemlerinin nasıl çalıştığını inceleyeceğiz.

Mavi balinaların beslenmesini temel olarak kril (Euphausiacea) denilen karides benzeri çok küçük kabuklu canlılar oluşturur ancak nadiren de olsa küçük balıklarla da beslenirler. Aşağıda bu beslenme anı görülmektedir:

Ana görselde gördüğünüz kimyasal elementlerin periyodik tablosu, elementleri simgeleyen harfler ve bir takım fizikokimyasal veya elektrokimyasal özelliklerini gösteren sayıların bulunduğu alışılageldik bir periyodik tablo değil. Bu kez, karelerin içinde elementlerin simgeleri ve altında da bazı harfler gösteriliyor. Bu harfler, elementlerin orijinlerini belirten harfler.

Periyodik tablolara periyodik tablo denmesinin bir nedeni vardır. Kimyasal elementlerin kimi özellikleri birbirlerine benzer, veya daha doğru bir tabirle belli bir trendi takip eder. Örneğin, en bilinen örnekle, atom ağırlığı periyodik tablonun solundan sağına ve yukarında aşağıya doğru artar. Periyodik tabloya bakarak her hangi iki element arasında bir ağırlık karşılaştırması yaptığımızda diğerinin sağında ve/veya altında kalan atom daha ağırdır diyebiliriz. Kimya ile biraz daha ilgiliysek, elementin sadece periyodik tablodaki yerine bakarak, o element çok tutarlı öngörülerde bulunabiliriz. Periyodik tablonun verdiği bu öngörü avantajıyla, normal şartlarda oluşmayacak bileşikleri teorik olarak oluşturabilir, onların tepkimelerini hesaplayabilir; hatta ve hatta Mendeleev’in yaptığı gibi, Germanyum, Skandiyum ve Galyum elementlerini, tüm özellikleriyle birlikte, daha keşfedilmeden öngörebiliriz. Bu bağlamda periyodik tablo, insanlığın icat ettiği ilk bilgisayarlardan biridir.

-Giriş

Öncelikle selamlar değerli okuyucular. Bugün ki konumuz Kırım Hanlığı'nın tarihini üstün körü bir şekilde sizlere aktarmak olacaktır. Hazırsanız başlıyoruz. Başlamadan önce bu blogdaki hadiselerin kısaltılmış olduğu ve Kırım Hanlığı tarihinin önemli hadiselerini derlediğimizi unutmamanızı istiyor ve başlıyoruz.

Eski Yunanlılar gökyüzüne baktığında bugün anladığımız manada 3 boyutlu bir uzay boşluğu düşünmüyorlardı. Onlara göre gökyüzü, dünyayı çevreleyen saydam bir kubbe yüzeyi ve yıldızlar ise bu yüzeyde konumlanmış parlak noktalardı. Evrenin gerçekliği bu yüzeyden gözümüze yansıyordu. Bu eski düşünceyi andıran yeni bir fikir günümüzde kozmoloji biliminde ciddi yankılar buluyor. Holografik prensip diye bilinen bu teori evrenin gerçekliğine giden yolda yeni bir kapı aralıyor. Pek de yabancı olmadığımız ''hologram'' olgusu hakkında ne biliyoruz? Yazımızın asıl işlevsel bölümüne başlamadan önce, bu kavram üzerine örnekler verip açıklamalar yapacağız.

Fizik biliminde süreçler incelenirken işe yarayacak olan en önemli şey, bilgidir. Madde ve enerji ile beraber, bilginin de fiziksel bir yapısı olduğu kabul edilerek, bilginin bir limitinin olup olamayacağı uzun süredir tartışılıyordu. Tartışılan konu, belli bir bölgeye (örneğin 1 mm² veya 1 mm³), maksimum ne kadar bilgi sığdırabileceğimiz.

Hepimizin bildiği gibi vücudumuzdaki hücrelerin neredeyse hepsinde 46 kromozom bulunur. Bunların 23 tanesi annemizden, 23 tanesi ise babamızdan gelir. Bu 23 çiftin 22 çifti otozomal kromozomlardır; yani vücut kromozomlarınız. 1 çift ise meşhur X ve Y kromozomlarından oluşan eşey kromozomlarınızdır. Eğer iki adet X kromozomuna sahipseniz dişi, bir adet X ve bir adet Y kromozomuna sahipseniz erkek cinsiyetine sahip olursunuz. Ancak insan dişilerinde, yani kadınlarda, hücrelerde bulunan bu iki X kromozomundan sadece 1 tanesinin aktif olduğunu, diğerinin hiçbir işe yaramadığını biliyor muydunuz? Peki şöyle soralım: Sizce erkeklerin meme uçları, kadınların X kromozomu ve kaliko kedilerinin ortak noktası nedir? Embriyoloji ve genler!

Erkeklerde neden meme ucu var? Aslında bu konuyu şuradaki yazımızda işlemiştik; ama kısaca üzerinden geçelim: Sonuçta memelerin var olma nedeni, yavrulara süt verebilmektir. Bunun nedeni, ana rahmindeki insan gelişiminin yaklaşık ilk 6 hafta boyunca yavru "dişi olacakmış gibi" yaşanmasıdır.

Holistik tıp; günümüzde test edilmemiş olan veya yapılan testler sonucu geçersiz olduğu gösterilmiş alternatif tıp uygulamalarından biri olmaya daha yakın bir konumdadır. Ancak birçok alternatif tıp uygulamasında olduğu gibi, tanımdaki nüansa bağlı olarak diğer alternatif tıp uygulamalarından ayırmak, modern tıpla örtüştürmek ve dolayısıyla geçerli bir uygulama olarak yansıtmak mümkündür. Bunu anlayabilmek için, holistik tıbbın ne olduğunu tanımlamakta fayda vardır.

Holistik tıp konseptinde esas olan, bir hastayı yalnızca fiziksel özelliklerini ele alarak değil; duygusal, ailevi ve toplumsal bağlamda bir bütün olarak incelemek ve tedavi etmektir. Dolayısıyla holistik tıp, hastaları, hastanenin bir ucundan girip diğer ucundan çıkan duygusuz makineler olarak görmememiz gerektiğini, onların fiziksel semptomlarının ötesinde insanlar olduklarını hatırlamamız gerektiğini söyleyen bir yaklaşım olarak tanımlanacaksa, modern tıp açısından herhangi bir sorun yaratmayacaktır. Çünkü modern tıp da bu görüşle hemfikirdir.