Sandra Bullock'un başrolünü oynadığı Netflix yapımı Bird Box filmi büyük yankı uyandırdı. Filmden türetilen memler her yerde! Kimi filme hayran kaldı, kimi ise yerden yere vurdu. Tıpkı geriye kalan tüm filmler gibi! Burada ise sorumuz şu: Bird Box, bize insan evrimin geleceği ile ilgili ne öğretebilir?

İnsanların halen evrimleştiğini biliyoruz; çünkü evrimleşmek zorundayız! Her ne kadar Doğal Seçilim'in etkisini kısmen kırabilmiş olsak da, Doğal Seçilim ne evrimin tek mekanizmasıdır, ne de evrimden söz edebilmek için sadece Doğal Seçilim'e odaklanmak yeterlidir. Evrimin matematiksel altyapısı, Hardy-Weinberg Dengesi'ne dayanır. Hardy-Weinberg Dengesi ise, şu 5 koşul sağlandığı sürece evrimin gerçekleşmeyeceğini öngörür:

2012 senesinden önceki birkaç yıl boyunca sayısız kaynakta, antik Maya Takvimi'nden yola çıkarak, 21 Aralık 2012'de kıyamet kopacağına yönelik kuvvetli bir yaygara koparıldı. Bu iddia, Türkiye de dahil olmak üzere Dünya'nın dört bir yanında biraz panik, biraz ciddi, biraz komedi, biraz endişe yarattı. Ancak hepsinden önemlisi, dikkate değer sayıda insanın bu kehaneti ciddiye alıp, buna göre hazırlık yapmasıydı. Şu anda bu satırları okuyorsanız, bu iddiayla ilgili olarak, bu türden yüzlerce kehanette bugüne kadar hep olduğu gibi, bir şeylerin çok ters gittiğinde hemfikir olabiliriz.

21 Aralık 2012 tarihinin bir “son” olduğuna inanan insanlar genel olarak ikiye ayrılmışlardır: Yeni bir çağ beklentisi içerisinde olanlar ve büyük kaosların yaşanmasını bekleyenler. 2012 (2009) isimli Hollywood filmi sayesinde de bu korkunun giderek yayıldığını görebiliyoruz. Türkiye’de bile insanlar, bu yıkımdan etkilenmeyeceği iddia edilen Şirince köyünde toplanmış, köydeki restoranlarda “Kıyamet menüsü” isimli menüler çıkartılmıştı. Elbette bu insanların bir kısmı işin eğlencesindeydi, ancak bu konuyla ilgili o kadar sayıda belgesel ve kitap çıkartıldı ki, sahte bir bilgi üzerine kendine maddi çıkar sağlayan bir sürü insanı da görebildik.

Vitamin, vücudumuzdaki birçok biyokimyasal aktivitenin gerçekleşmesi için önem taşıyan kimyasal maddelerin ortak adıdır. Vitaminlerin etki ettiği biyokimyasal aktiviteler arasında normal hücre büyümesi, hücresel yanıt mekanizması, kan dolaşımının düzenli sağlanması gibi hayati fonksiyonlar da olduğu ve vücudumuz vitaminleri üretemediği için vitaminleri önerilen düzeylerde günlük diyetimizle almamız gerekir. Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün (İng: "National Institutes of Health") vitaminler için önerdiği günlük alım miktarlarına şuraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Eğer vitaminleri diyetimizle uzun süre boyunca almazsak, vücudumuzdaki biyokimyasal aktiviteler aksar ve çeşitli sağlık sorunları ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu sağlık sorunlarından biri de vücudumuzun bağışıklık sisteminin düşmesidir. Çünkü vitaminler, aktif olarak bağışıklık sistemimizin güçlenmesinde de rol oynar.

Su hafızası, suyun daha önceden içinde çözünmüş olan maddelerin hafızasını sınırsız veya sınırsıza yakın bir süre boyunca muhafaza edebileceğini iddia eden sözde bir yetenektir. Bu iddia, kimya ve fiziğin temel ilkelerine aykırıdır ve bilimsel olarak geçerli değildir. 

Suyun hafızası olduğuna inanan kişilerin iddiasına göre su, keyfi sayıda seri seyreltmeden sonra bile, bünyesinde daha önceden çözdüğü maddelerin bilgisini korumaya devam etmektedir. Su hafızasının, orijinal maddenin tek bir molekülü kalmayacak düzeyde bir seyreltmenin yapıldığı durumlarda bile "homeopatik ilaçların " hastalıkların tedavisinde kullanılmasını sağlayan bir mekanizma olduğu iddia edilmiştir. Suyun herhangi bir hafızası olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.

Queso Fresco; feta peynirine benzeyen, İspanya kökenli ancak Meksika mutfağında yaygın kullanılan taze bir peynir çeşididir. Hem inek hem de keçi sütünden yapılabilir. Meksika'da yaygın olarak çiğ sütten yapılmaktadır. Cotija peyniri ise, kökeni Meksika olup inek sütünden yapılan yarı sert bir peynirdir ve çorba, tako, salata gibi birçok gıdayla servis edilir.

Rizo Lôpez Foods marka üreticiye ait bu iki peynir kaynaklı bir Listeria monocytogenes salgını raporlanmıştır. CDC'nin (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve FDA (Gıda ve İlaç Dairesi) ortak yürüttüğü bu uzun soluklu salgının detaylarını inceleyelim.

Yaşam, bugüne kadar çok farklı şekillerde tanımlanmaya çalışılmıştır. Örneğin "Yaşam, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır." tarzı edebi (ve birazcık bayat) tanımlamalar aralıklarla sosyal medyada görebileceğiniz tanımlardır. Bu tanımın kime ait olduğu tam olarak bilinmemektedir. Quote Investigator'ın analizine göre, yaşamın iyileştirilemez veya ölümcül olduğu fikri ilk olarak 1656 yılında, İngiliz şair Abraham Cowley tarafından "To Dr. Scarborough" başlıklı şiirde dile getirilmiştir. Yaşamın cinsel yollarla bulaştığı fikri ise ilk olarak 1980'de, söz ve alıntı uzmanı Nigel Rees'in "Graffiti 2" başlıklı yazısında ifade edilmiştir. Bu ikili, 1984 yılında ilk defa birleştirilerek tek bir söze dönüştürülmüştür. Bu birleştirmenin, Yeni Zelandalı yazar Marilyn Duckworth tarafından, Disorderly Conduct isimli kitapta yapıldığı düşünülmektedir.

Ancak bilim camiası ile felsefe dünyası, yaşamı tam olarak nasıl tanımlayabileceğimiz konusu üzerine uzun bir süredir kafa yormaktadır. Örneğin Google, yaşamı şöyle tanımlamaktadır:

Yukarıdaki sözleri, yaklaşık bin sekiz yüz yıl önce Romalı ünlü hukukçu Ulpianus kaydetmişti. Ancak doğal hukuk – pozitif hukuk ayrımının ve bunun üzerine yapılan tartışmaların ilk toplumların oluştuğu zamana kadar gittiğini tahmin etmek zor değil. Genel olarak pozitif hukuk; var olan, yazılmış, uygulanan kanunlardan oluşan hukuk olarak algılanabilir. Doğal hukukun tanımını ise acemice; tarih boyunca birçok dönüşüme uğramış olmakla birlikte, doğada var olan ya da Tanrı’nın buyruğu olan, pozitif hukukun kendisine uyması gerektiği ‘değişmez, üstün ve doğru’ yasalar olarak yapabiliriz. Örneğin Sokrates, yazılı yasa - doğal (tabii) yasa ayrımını yapmış; yazılı yasaların doğal (tabii) yasalara uygun olması gerektiğini savunmuş ancak (toplumun devamı için) yazılı yasalara uymanın elzem olduğunu savunmuştur. Bundan başka birçok filozof, hukukçu ve tarihi kişiliğin doğal hukuk – pozitif hukuk ayrımına dair düşünceleri kaynaklarda bulunabilir. Makalenin konusunun sapmasına izin vermeden ancak ileri süreceklerimiz hakkında genel bir çerçeve çizebilmek amacıyla doğal hukuka yönelik düşüncelerden tarihi seyri içerisinde kısaca bahsetmek faydalı olabilir.

Antik Çağ Yunan ve Roma toplumları için doğal hukuk, doğa (tabiat) ile özdeşleşmekteydi. İnsanlar ancak doğada devam edegelen düzeni örnek almakla doğru yasalara yani doğa yasalarına ulaşabilirdi. Bu fikir, insanların birbirleri üzerinde güç kullanmasının meşru olduğu bir toplumsal sisteme meydan veriyordu. Yunanlı siyaset felsefecisi Kallikles için doğa; güçlü hayvanların zayıfları yok etmesi gibi hukukun da güçlü insanların yanında olmasını emrediyordu. Aristoteles de kölelik kurumunun, doğayla bağdaştığından bahisle hukuka uygun olduğunu savunmaktaydı. Sokrates için ise doğal hukuk kavramı erdem ve ahlak bakımından iyi olandı.

Stratigrafide katmanların oluşmadığı zaman dilimlerine "uyumsuzluk" adı verilir. Stratigrafi, jeolojik katmanların oluşumu ve bu katmanların incelenmesiyle ilgilenen bir bilim dalıdır. Bu katmanlar, milyonlarca yıl süren jeolojik süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ancak, bazı zaman dilimlerinde katman oluşumu gerçekleşmemiş veya bozulmuş olabilir; bu duruma "uyumsuzluk" denir.

Jeologlar farklı zaman dilimlerinde oluşmuş katmanları inceleyerek bölgenin jeolojik tarihini anlamaya çalışırlar. Fosillerin ve meteorların yaşını belirleme konusunda kullanılan güvenilir yöntemlerden biri, katmanların hangi dönemde oluştuğuna odaklanır. Ancak, uyumsuzluklar ortaya çıktığında, jeologlar için zaman dilimi belirleme süreci daha zor hale gelir.^[1]

İnsanlarda ahlaki durumun mevcut olduğu ancak insan-dışılarda mevcut olmadığı fikrini meşru kılan, insanlıkla ilgili ayırt edici bir şey var mıdır? [Ç.N. “non-humans”, yazı boyunca insanın dışındaki hayvan türleri anlamında kullanılmaktadır; E.N. "non-persons", yazı boyunca bilişsel melekeleri yerinde olmayan insanlar veya kişilik/birey hakları bulunmayan canlılar için kullanılmaktadır.]

Bu soruya bulunacak bir yanıt filozoflar arasında olduğu kadar, felsefenin dışında kalıp da insan-dışı hayvanlara davranış şeklimizle ilgilenenler arasında da önemini giderek artırmıştır. Kimileri için bu soruya verilecek yanıt bizleri, insanların doğasını ve ahlaki zorunluluklarımızın makul kapsamını daha iyi kavramaya götürecektir.