Evren'deki her şeyin, ama her şeyin nereden geldiği sorusu, binlerce yıldır insanların sormakta olduğu ve halen tam olarak yanıtlanamamış bir sorudur. Antik Yunan'dan, hatta öncesinden beri birçok düşünür, bu soruya çeşitli yanıtlar aramıştır.

Bu yanıtların en meşhuru, kuşkusuz ki yaratıcı bir süpergücün her şeyi belli bir plana veya isteğe göre yaratmış olmasıdır. Eğer her şey, o "her şey"den üstün ve onların var olmasını arzu eden bir yaratıcı gücün eseri ise, her şeyin var olması son derece beklendiktir. Bu durumda insanlara düşen, her şeyin nasıl var olduğu sorusuna değil, neden var olduğu sorusuna kafa yormak olacaktır. Yani var oluşun süreçleri ve mekanizmaları üzerine kafa yormak (bilimin yaptığı) bir "hobi" olarak keyifli olabilir; ancak aslolan, bizim bu çerçevede/resimde var oluş sebebimizdir.

Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tanımına göre iklim değişikliği; doğal olayların ve insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak iklimde zaman içinde meydana gelen değişikliklerdir. İklim değişikliği, 20. yüzyılın ortalarından itibaren büyük bir hız kazanmıştır. Küresel iklim değişikliğindeki bu hızlanma CO2, CH4 ve O3 gibi sera gazlarının artışından etkilenmiştir. İnsan faaliyetleri devam ettikçe CO2 salınımı ve gezegenin sıcaklığı artmaya devam edecektir. Sıcaklık artışının önüne geçilmezse bu yüzyılın sonunda sanayi öncesi dönemdeki sıcaklıklara göre 5°C ve üzeri sıcaklık artışı beklenmektedir. Ancak sera gazı emisyonlarının önüne geçecek müdahaleler ile sıcaklık artışının sanayi öncesi döneme göre 2°C'lik bir artış ile sınırlandırılması mümkündür.^[1]

Beslenme şeklimiz, CO2 emisyonlarını etkileyen önemli faktörlerdendir. Dolayısıyla sağlıklı beslenme kılavuzları, hastalık riskini azaltmanın yanında CO2 emisyonlarını en az düzeyde etkileyecek ve aynı zamanda sürdürülebilirliği destekleyecek diyetleri araştırmaktadır. Bu yazımızda çevre dostu diyetleri, bu diyetlerin insan sağlığına etkilerini ve uygulanabilirliğini inceleyeceğiz.

Eski bir müzisyen şakası şöyle der: “Üç tip davulcu vardır: Sayabilenler ve sayamayanlar.”

Müziğin eski çağlardan beri bazı ruhsal sorunların tedavi edilmesinde gerek ana etken, gerekse yardımcı olarak kullanıldığını bilmekteyiz. Günümüzde de benzer çalışmalar sürdürülmekte ve müzik terapisi doktorlar tarafından tavsiye edilmektedir. Bunu belki de tıbbın söylemesine gerek kalmadan bizler zaten uygulamaktayız. Stres altında kaldığımızda, öfkelendiğimizde veya konsantrasyon sorunları yaşadığımızda müziğin bize yardımcı olacağını umuyoruz.

Bu yazımızda okurlarımızın sıklıkla sorduğu ve cevaplarının anlaşılması durumunda evrimsel biyolojinin anlaşılmasında büyük adımlar atılabileceği iki soru üzerinde durmak istiyoruz: "İnsan zekası nasıl evrimleşmiştir?" ve "Neden sadece insan bu kadar zekidir?" Aslında bu iki soru, doğayı yeterince gözlemlemiş, yeterince belgesel izlemiş, Evrimsel Biyoloji konusunda belirli bir düzeyin üzerinde bilgiye sahip ve bu konuda belirli bir miktar kafa yormuş herkesin cevaplayabileceği, hatta kolayca cevaplayabileceği bir sorudur. Ancak yine de bilimsel bir destek olması ve çok yönlü analizlerinize katkı sağlayabilmesi adına, bu yazımızın tüm okurlarımıza ve düşünür arkadaşlarımıza faydalı olacağını umuyoruz.

İlk olarak şu soruya bir cevap vermemiz gerekiyor: "İnsanı, diğer hayvanlardan farklı kılan -varsa- nedir?" Bu soru, yüzlerce, hatta binlerce yıldır insan türünün kafasını kurcalayan bir mevzu olmuştur. Kimi bu soruya "ruh" cevabını vermiştir; kimi "edep" veya "ahlak" demiştir, kimi "düşünce" demiştir. Hatta herkesin kendince bir cevabı bile olabilir: sanat, din, müzik, felsefe, vs. Ancak bilimin cevabı, gerçeğe ulaşmak için olması gerektiği gibi, edebiyattan, laf oyunlarından, gevelemelerden uzaktır; açık ve nettir: "İnsanı diğer hayvanlardan ayıran birincil özellik, diğer hayvanlara göre daha büyük olacak şekilde evrimleşmiş beyin kapasitesidir." ya da biraz daha sade kelimelerle "fazlasıyla gelişmiş zeka düzeyidir". Dikkat edecek olursanız diğer kişilerce verilen tüm cevapların bu öncül cevaptan doğduğu görülecektir. Çünkü beynimiz haricindeki hiçbir özellik bizi tek başına diğer hayvan türlerinden ayırmaya yetmezken, beynimizin evrimi olmaksızın sayılan bilim, sanat, felsefe gibi daha soyut sebeplerin de geliştirilmesi asla mümkün olamayacaktı. Dolayısıyla odaklanılması gereken nokta, beynimizin neden bu şekilde evrimleştiğidir.

Futurama çizgi filminin “Benda Tutsağı” bölümünde bir profesörün anlattığı, zihin değiştiren bir hikaye anlatılıyor. Profesör Cavan bir vücut ister ve Amy güçlü, ince bir vücut ister, bu yüzden fikir alışverişinde bulunmaya karar verirler. Ancak daha sonra eski bedenlerine dönmek isterler ancak cihazdaki bir sorun onları engeller. Çünkü bu yapı aynı anda yalnızca iki kişinin fikrini değiştirmesine olanak tanıyacaktı. Böyle bir süreç bir robotun katılımıyla gerçekleşir. Artık psişik değişimler yaşayan 7 beden ve kendilerine ait zihinleri olmayan 9 beden vardı. Bu sorunu çözmek Ken Keeler’a kalmıştı. Keeler, bu yapıyı kullanan herhangi bir büyüklükteki grubun yalnızca 2 element ekleyerek orijinal durumuna dönebileceğini kanıtladı. Daha sonra bu kanıt Futurama teoremi veya Keeler teoremi olarak bilinmeye başlandı. Keeler kanıtlarını Futurama’nın bu bölümüyle ilişkilendirdi.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki araştırmacılar sonunda bir füzyon tepkimesinde elde edilen enerjinin, tepkimenin başlaması için gereken yakıta harcanan enerjiden fazla olmasını sağlamayı başardılar. Bu olay, gelecekte güç merkezlerinde yapılacak olan kendi kendini devam ettiren füzyon tepkimelerine giden yolda önemli bir kilometre taşı. 

Cosmos dergisinin hazırladığı, füzyonun ne kadar mümkün olduğuna yönelik bir araştırmaya göre, an itibariyle iki temel araştırma grubu füzyon gücünü mümkün kılmak için çabalıyor. Her iki çalışma da, ağır hidrojen formları olan döteryum ve trityum iyonları tarafından yüksek sıcaklık ve basınç altında ortaya çıkarılan enerjiyi hapsedebilmeyi amaçlıyor; ancak yöntemleri tamamen farklı.

Aşılama en basit tanımı ile, üretmek istediğimiz ağaçtan kesilen dal (aşı kalemi) ya da filizin, aşı yapılacak ağaca (anaç) yerleştirilerek oraya tutunmasını ve büyümesini sağlamaktır. Botanikte kullanılan aşılama, meyve ve süs ağaçlarının çoğaltılması amacıyla dünyanın her yerinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Aşılamanın tarihi oldukça eskilere dayanır. Aşılamayla ilgili en eski yazılı kaynak ise, Hipokrat’ın öğrencilerinin yazdığı düşünülen, MÖ 424’de kaleme alınan Çocuğun Doğası Üzerine adlı kitaptır. Kitaptaki bir pasajda şöyle yazmaktadır:

Bitki aşılamayla ilgili eski belgelerin en önemlilerinden bir diğeri ise İncil'dir. Yeni Ahit, 1. asrın ikinci yarısından itibaren yazılı metne dönüştürülmüş bir kitaptır. İçeriğinin bir kısmında bitkilere ve tarıma da yer verilir. Romalılar kısmında şöyle yazar:

Uzay Nasıl Oluştu?

Bizim de içinde bulunduğumuz ve sürekli genişlediği iddia edilen uzay bugünlerde de hala gizemini korumaktadır. Uzay milyarlarca genişlikte olmasına ve sürekli genişlemesine rağmen bizim uzaydaki yerimiz ufacık bir noktadır. Uzay sonsuzdur. İçinde tüm galaksileri, gök cisimlerini barındıran bu kavram nesnelerin ve olayların göreceli konuma ve yöne sahip olduğu sınırsız üç boyutlu bir boyuttur. Uzayın içindeki tüm bu saydıklarımızı astronomi bilimi sayesinde açıklığa kavuşturmaya çalışırız. Halen daha tam olarak zihnimizin kavrayamadığı ve keşfetmediğimiz yerler olmasına rağmen insanlığın elinde uzayla ilgili önemli bilgiler mevcuttur.