Hastalıkları erken teşhis edebilmek modern tıbbın en önemli hedeflerinden birisidir; çünkü ancak o sayede problemler büyümeden ve hasta hayatını olumsuz etkilemeden müdahale edilebilir. Örneğin zihin hastalıklarına yönelik araştırmaların özünde, güvenilir ve objektif bir belirteç tespit edebilmek vardır. Bu sayede zihin problemleri daha başlamadan önlenebilir veya en azından gerekli adımlar atılabilir.

İşte şizofreni teşhisi koyarken dikkat edilenlerden biri, ön uyaran aracılı inhibisyonun (prepulse-inhibition, PPI) varlığıdır.

Gerçek hayatın elektron düzeyinde çözünürlüğe sahip olduğunu düşünelim: Atom altı düzeyde bir olayın olma ihtimali 1/n^2 ile ifade edersek 2 elektron için sebep sonuç zincirine bağlı olmayan bağımsız olayın olma olasılığı 1/4'tür. Elektron sayısını arttıdıkça olasılık hızla düşer nihayet sadece 1 g.r. Hidrojen atomu ( 1 mol= 6,02x10^23 atom) için bu olasılık ( 1/n^2 ve n=6.02x10^23 olduğundan) 2.75x10E-43'e iner bu da çoğu olasılığı elediği için kurallara bağlı davranışlar görmeye başlarız. Öyleyse kural ya da sebep-sonuç zinciri zannetiğimiz şeyler en düşük olasılıkta bile olma olasılığı olan şeylerdir diyemez miyiz? Belki ışığın hızının sabit olması ve zamanın varlığı da stringlerdeki olasılıkların foton düzeyindeki sonuçlarıdır? Kısacası evren aslında sandığımızdan daha kaotik ve özgür olabilir..

Alkol dünya genelinde en sık kullanılan psikoaktif maddelerden biridir. Çokça tüketilmesinin arkasında merkezi sinir sistemi üzerindeki baskılayıcı etkilerinin yanı sıra birtakım eksik veya hatalı bilgiler yatar. Doğru bilinen yanlışlardan bir tanesi de alkolün iyi bir uyku yardımcısı olduğudur. Alkol kullanımının vücutta rahatlama veya uykululuk hissi sağlayabildiği doğrudur; ancak bu kaliteli bir uyku uyuyabileceğiniz anlamı taşımıyor. Bu alanda yapılmış çalışmalar, alkolün diğer olumsuz fizyolojik etkilerinin yanı sıra uyku kalitesini bozduğunu, uyku süresini azalttığını ve uykuyla alakalı hastalıkların ortaya çıkma riskini arttırdığını gösteriyor!

Uyku, beden ve zihin sağlığını düzenleyen temel unsurlardan biridir. Uyku her biri farklı özelliğe sahip bölümlerden oluşur ve iki ana başlığa ayrılmıştır. Bunlar, isimlendirilmesini bu uyku safhasında yaşanan hızlı göz hareketlerinden alan REM uykusu (İng: "Rapid Eye Movement") ile uykunun başlangıcından REM uykusuna kadar geçen süre olup yavaş dalga uykusu olarak da adlandırılan NREM uykusudur. Uyku ile ilgili detaylı bilgi için buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Evrim, türlerin sadece dış görünüşlerini belirleyen bir biyolojik süreç değildir. Bu doğa yasası, türlerin tercihlerini, eğilimlerini ve karar mekanizmalarını da belirleyen bir süreçtir. Elbette bir canlının her özelliği %100 genlere bağlı olarak belirlenmez. Özellikle sosyal yapısı olan canlılarda içerisine doğulan kültür, bu kültürün yapısı, ebeveynlerin yavrulara olan (olumlu veya olumsuz) katkıları, bireylerin kendi başlarından geçenler (yaşam hikayeleri) ve daha nice öngörülemez, evrim tarafından şekillendirilemez, kaotik bir biçimde etki eden unsurlar bir canlı soy hattının gidişatına etki eder. Ancak bireyler bazında değil de toplumun geneli bazında çalışılacak olursa ve bir tür için var olan ancak değişime de açık olan "normlar" incelenecek olursa, bazı tercihlerimizin o kadar da öznel olmadığı, türün belli seçeneklere diğerlerine göre daha yatkın olduğu görülür. Bu ortak tercihler elbette bir türün tüm bireylerini tanımlamaya yetmez; ancak yine de bize türün evrimsel geçmişi hakkında çok kıymetli bilgiler sunarlar. 

Unutulmaması gereken en kritik nokta, evrimsel psikolojinin ayıklamaya çalıştığı bu ortak tercih eğilimlerinin bizim biyolojik evrimimizle ilgili olduğudur. Ancak türümüz, artık sadece biyolojisiyle tanımlanamayacak bir türdür. Çünkü biyolojik evrim, kültürel evrimin hiçbir türde görülmediği kadar karmaşık ve güçlü bir şekilde insan organizmasını şekillendirmesini tetiklemiş ve mümkün kılmıştır. Dolayısıyla kültürümüz de tercihleri doğrudan etkilemekte, şekillendirmekte, hatta yeri geldiğinde biyolojik evrimimizle zıt düşecek noktalara taşıyabilmektedir. Bunlar da psikologlar, zoologlar, antropologlar ve etologlar tarafından incelenmektedir. Önemli olan bu iki sahanın verilerini birleştirerek varlığımızı ve nasıl evrimleştiğimizi, günümüzde nasıl kararlar aldığımızı ve bu kararlarımızda biyolojimiz ile kültürümüzün ne kadar rol oynadığını anlayabilmektir. Bu açıdan, iki tür evrimimizin de anlaşılmasının muazzam önemli olduğu kanaatindeyiz.

Nikola Tesla, 10 Temmuz 1856’da Hırvatistan’ın bir köyünde yaşayan Sırp-Ortodoks bir ailenin dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi, daha sonra bir kardeşi daha oldu. Nikola’nın annesi ev işlerini kolaylaştırmak için küçük icatlar yapan bir kadındı, bir keresinde mekanik yumurta çırpıcısı tasarlamıştı. Aynı zamanda okumayı çok sever ve okudukları hafızasından çıkmazdı; Nikola’nın mucit dehasının annesinden miras kaldığı söylenir. Nikola zor bir çocukluk geçirmişti; ailesi onu hep ağabeyi ile karşılaştırıyordu. Ağabeyi 12 yaşındayken attan düşüp öldü. Ailesi atı korkuttuğu için Nikola’yı sorumlu tutmuşlardı. Ailesinin Nikola’ya davranışlarının onun psikolojisini etkilediği ve içine kapanık bir insan olmasının önünü açtığı düşünülür.

Nikola çocukken şiir yazmayı ve okumayı severdi. Müthiş bir hatırlama kabiliyetine sahipti; gördüğü, duyduğu ve okuduğu hiçbir şeyi unutmuyordu, özellikle görsel hafızası müthişti. Buluşlarına çok erken yaşta başlamıştı, daha 6 yaşındayken kendi su çarkını yapmıştı. Fakat gariplikleri olan bir çocuktu. Örneğin, kimsenin saçına dokunamıyordu ve yürürken adımlarını sayıyordu. Parlak cisimlere karşı çok büyük zaafı vardı. Ayrıca, her zaman yemeğinin kübik içeriğini hesaplıyor, bunu başaramazsa yemek yemeyi reddediyordu.

Bilim insanları uzun süredir filozofları uğraştıran bir gizemi açığa çıkarmaya başlıyor.

Bilinç, deneyimlediğiniz her şeydir. Kafanızdan atamadığınız o şarkıdır, çikolotalı musun tatlılığıdır, dişteki zonklayan ağrıdır, çocuğunuza duyduğunuz coşkun sevgidir ve tüm duyguların zaman içinde sona ereceğine dair o meşum bilgidir.

Milyonlarca yıl önce yeryüzüne çarptığı düşünülen bir asteroidin, dinozorların neslinin tükenmesine yol açtığını hepimiz biliyoruz. Ancak yine bu asteroidin yeryüzünde biyolojik çeşitliliği en yüksek alanlardan birine ev sahipliği yapan Amazon yağmur ormanlarının oluşmasına sebep olabileceğini hiç düşündünüz mü? Gelin isterseniz bu ilginç konunun detaylarına bakalım...

Güney Amerika'da yer alan Amazon yağmur ormanları, yaklaşık 5,5 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Güney Amerika'nın büyük bir bölümünü oluşturmakla beraber, 9 ülkenin sınırları içerisindedir. Biyolojik çeşitlilik bakımından Asya ve Afrika'daki yağmur ormanlarından daha zengindir. Hatta yeryüzündeki en zengin ekolojik sistemlerden birisi olarak gösterilir; bununla beraber, Dünya'daki en büyük hayvan ve bitki koleksiyonuna sahiptir. Dünya'da bilinen her 10 türden 1 tanesi Amazon yağmur ormanlarında yaşamaktadır. 2,5 milyon böcek, on binlerce bitki, yaklaşık 2 bin kuş ve memeliye ev sahipliği yapmaktadır. Yaklaşık 40 bin bitki, 2 bin balık, 427 memeli, 428 amfibi, 378 sürüngen türü ile adeta ekolojik bir cennettir. Ayrıca keşfedilen her 5 kuş türünden 1 tanesi yine Amazon yağmur ormanlarında yaşamaktadır. Sadece Brezilya'da ortalama 100 bin omurgasız türü tanımlanmıştır.