Beynimizi çok kapsamlı ve gelişmiş bir bilgisayar olarak düşünmeye meyilliyizdir. Çünkü tıpkı bir bilgisayar gibi, etraftan gelen verileri toplar, belli bir merkezde işler ve genler ile çevrenin belirlediği bir altyapı çerçevesinde bu uyaranlara uygun bir cevap üretir. Örneğin ateşe dokunmaktan uzak durur, yemek arar, üremeye çalışır, su peşinde gideriz. Bu yaklaşım öyle yaygındır ki, New Scientist dergisinin 18 Ekim 2018 tarihli bir yazısının başlığı şöyle der: "Beyniniz, 100 milyar mini-bilgisayarın bir arada çalışması gibidir!"

Buna karşılık bazı psikolog ve sinirbilimciler (ve kimi zaman bilgisayar bilimciler de), beynimizin bir bilgisayar olamayacağını, bunun aşırı basite indirgenmiş ve düpedüz yanıltıcı bir metafor olduğunu söylemekte. Bu yazının okurlarının, beynin bilgisayar metaforuna alışık olduğunu tahmin ettiğimizden, tersten başlayalım ve beynin neden bir bilgisayar olmadığı iddiasını anlamak için, Kaliforniya'daki Amerikan Davranışsal Araştırma ve Teknoloji Enstitüsü'nden psikolog Dr. Robert Epstein'in şu sözlerine kulak verelim (makalesinin tamamına Türkçe olarak buradan erişebilirsiniz):

McMaster Üniversitesi'nin araştırmasına göre kadınlar, erkeklere nazaran gördüğü insanların yüzlerini daha rahat hatırlıyor. Bunu sebebi ise, bilmeden de olsa, kadınların karşıdakinin yüz hatlarını daha dikkatli inceliyor olması.^[1] Bulgular uzun süredir sorulan “Neden bazıları karşısındakinin yüzünü çok rahat hatırlıyorken, bazıları hemen unutuyor?” sorusunun cevaplanmasında yardımcı olacak. Rotman Enstitüsü'nden araştırma görevlisi Jennifer Heisz şöyle anlatıyor:

Araştırmada katılımcıların, yüzün nerelerine baktığını anlamak için göz takip teknolojisi kullanıldı ve bilgisayardan arka arkaya gelişigüzel seçilen yüz resimleri gösterildi. Her yüze katılımcıların hatırlayabilmeleri için bir isim verildi. Bir grup bir gün boyunca test edilirken diğer grup 4 gün boyunca test edildi. Heisz şöyle anlatıyor:

Doku mühendisliği uzun zamandır laboratuvar ortamında yeni dokular ve hatta organlar oluşturmak için üzerine hücre ekili, geometrik olarak statik iskeleler ile çalışmak üzerine kurulu durumda. Genellikle biyobozunur polimer yapısında bulunan iskele malzemesine hücreler bağlanır ve eğer bu hücreler için uygun besinler tedarik edilirse hücrelerin üzerinde bulundukları iskele biyobozunurken bu hücreler dokuları oluşturur. Fakat bu model, dokuların normal şekilde oluşumunun altında yatan alışılmadık şekildeki dinamik morfolojik süreçleri göz ardı eder.

Chicago'daki Illinois Üniversitesi araştırmacıları, dıştan gelen tetikleyici sinyallere yanıt olarak önceden programlanmış ya da isteğe bağlı olarak defalarca şekil değiştirebilen yeni 4 boyutlu hidrojeller geliştirdi. Bu 4 boyutlu hidrojeller, uyartılara yanıt olarak zaman içerisinde şekil değiştirebilen 3 boyutlu malzemelerdir.

Kara delikler, uzayda yol alan hiçbir maddenin ve ışık da dahil hiçbir radyasyonun kaçamayacağı kadar büyük kütleçekim alanlarıdır. Astronomik tanımıyla bir kara delik, büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasıyla ölmesi sonucunda oluşan, bilinen en sıkışık (kompakt) gök cismidir. Yani kara delikler, aslında ölü yıldızlardır; çünkü yeterince büyük kütleli yıldızların yakıtı bittiğinde, kendi üzerine çökerler ve bir kara delik oluştururlar. Kara deliklerin olay ufku denilen bölgelerinde kütleçekim kuvveti öylesine güçlüdür ki bu noktadan itibaren ışık dahi kara deliğin çekiminden kaçamaz. Işığın kaçamaması sebebiyle, bir renkleri veya gözle görünür ışımaları yoktur ve bu nedenle "kara" olarak adlandırılırlar.

Birçok bilimkurgu filmine de konu olan, oldukça popüler bir konu olmasının yanı sıra, bilim dünyasında da hala sıcak bir araştırma konusudur. Şartların ekstremliği ve bildiğimiz fiziğin sınırlarını zorlaması onu oldukça ilgi çekici bir gök cismi haline getirir. Bu nedenle herkes tarafından çokça dile getirilmiş olması, onun hakkında birçok yanlış bilginin de yayılmasına neden olmuştur.

Apoptosis (veya apoptoz), "programlı" hücre ölümü demektir; yani hücrenin ölmesi beklenen bir zamanda, kontrollü olarak ölmesidir. Ancak her hücre ölümü kontrollü veya programlı değildir, dolayısıyla bu farklı ölüm türlerinin arasındaki farkı bilmek önemlidir.

Ölüm ile ilgili yazımızda detaylıca anlattığımız gibi, canlılığın temel niteliklerinden biri olarak organizmalar bir noktada ölürler. Yani hücre ölümü, çoğalma ve farklılaşma gibi, hücrenin temel yaşam süreçlerinden biridir. Hücre ölümü, hem embriyonik gelişimde hem de zararlı hücrelerden kurtulma konusunda büyük rol oynar ve vücut homeostazını korumamızı sağladığı için son derece önemlidir.

Haydi, ikinci argüman olan “hassas ayar” teolojik tartışmasına gidelim. Şunu hemen mutlulukla itiraf edebilirim ki olay kozmolojiye geldiğinde teistlerin elindeki en iyi sav “hassas (ince) ayar” argümanıdır. Çünkü oyunu kuralına göre oynar, elinizde fenomenler vardır. Parçacık fiziği ve kozmolojiye dair parametreler vardır.       

Sonra iki farklı model karşınıza çıkar: Teizm ve natüralizm.          

Bu göz kamaştırıcı spiral galaksinin adı NGC 7331. Çoğu zaman bizim galaksimiz Samanyolu'nun "ikizi" olarak anılmaktadır. Bizden yaklaşık 50.000.000 ışık yılı uzaktadır; yani ışık hızında yolculuk yapabilsek bile ancak 50 milyon yılda ona ulaşabilirdik. Kıyaslama olması bakımından, 50 milyon yıl önce henüz primatlar yeni yeni evrimleşmeye başlamıştı, bildiğimiz maymunların hiçbiri daha evrimleşmemişti! Dolayısıyla bırakın insanı, insanın vücut planını kabaca andıran kuzenlerimiz ve atalarımızın bile hiçbiri henüz ortada yoktu! Şu anda yola çıksak, 50 milyon yılda Dünya'da neler değişeceğini bir düşünün... 

NGC 7331'in bir ucundan diğer ucuna olan mesafe ise 30.000 ışık yılı kadar. Yine kıyas olması bakımından, 30.000 yıl önce Homo sapiens türü olarak bizler daha yeni yerleşik yaşama geçiyorduk, daha tarım bile yapamıyorduk, kedileri evcilleştirmemiştik, köpekleri vahşi kurtlardan evcilleştirmeye ise yeni yeni başlıyorduk! Yani bugün var olan neredeyse hiçbir zirai ürün, hiçbir evcil hayvan (ve tükettiğimiz besi hayvanları), henüz Dünya'da bulunmuyordu (bunları biz evrimin Yapay Seçilim mekanizmasıyla evrimleştirdik).

Satürn'ün en büyük uydusu Titan, özellikle Dünya'nınkine benzer şekilde nitrojenden oluşan ancak önemli konsantrasyonlarda metan ve etan içeren yoğun bir atmosfere sahip olan yapısı ile Güneş sistemimizin önemli uyduları arasındadır. Hidrokarbon açısından zengin bir yüzeyle birleşen bu atmosferik bileşim, Titan'ı bilimsel keşifler için önemli bir hedef hâline getirmektedir.

Titan'ın yoğun atmosferi, bu zamana kadar yüzeyinin çoğunun doğrudan gözlemlenmesini engellemiştir ve NASA'nın Cassini-Huygens gibi misyonlarını bu uydunun gizemlerini açığa çıkarmaya teşvik etmiştir. Bu görevler tarafından toplanan veriler sayesinde Titan'ın manzarası; denizler, göller, nehirler ve rüzgârın etkisiyle şekillenen geniş kum tepeleriyle karakterize edilen, hepsi aktif bir jeolojik ve hidrolojik sistemin göstergesi olan çeşitli arazileri ortaya çıkarmıştır.