Öğrencilerimize öğretiyoruz: Bilimle ilgili bazı teorilerimiz olduğunu söylüyoruz. Bilim hipotezci-tümdengelim yöntemlerden ibarettir; gözlemlerimiz ve bunları teori haline getirmek için gerekli olan verilerimiz sayesinde, teoriler elde edilir. Bu teoriler, öyle veya böyle, verilerden meydana gelir veya üretilir, sonrasında da verilere göre kontrol edilir. Sonra zaman geçer, daha fazla veri elde edilir, teoriler ortaya atılır, bir teori elenir ve daha iyi olan bir başka teori bulunur, veriler daha iyi anlaşılır vesaire...

Bu, bilimin nasıl çalıştığına dair standart fikirdir ve bilimin deneyselliğe bağlı olduğu anlamına gelir. Deneysellik; bilimin gerçek, ilginç, belirgin özelliğidir. Teoriler değiştiği için, deneysel içerikler, bilimin ne olduğunun temel bir parçasıdır.

Türdiriltimi (İng:"De-extinction") kavramı, belki de bilim dünyasının görmüş olduğu en olağandışı ve ilginç kavramlardan biridir. Nesli tükenmiş canlıları, bir nevi yeniden hayata döndürme fikri, ilk duyulduğunda hem ilginç hem de neredeyse imkânsız gibi gelebilir. Ancak genel kanının aksine, bu fikrin gerçekleştirilebilirlik potansiyeli vardır ve hatta bazı başarılar elde edilmiştir. 2023 yılı itibariyle, türdiriltimi oldukça popüler bir araştırma alanı haline gelmiştir ve aldığı yatırımlar sayesinde de hızla gelişmektedir. Türdiriltimi, gelecekte ekosistem mühendisliğinden yapay rahim teknolojilerine kadar hayatımızın her alanını etkileyecek bir bilimsel araştırma sahası olma yolunda önemli adımlar atmaktadır.

Türdiriltimi, 21. Yüzyılda popüler hale gelen bir kavram olmasına rağmen, kökenleri çok daha eski zamanlara dayanmaktadır. Bu konseptin izleri, 1900'lerin başlarına ve hatta Nazi Almanya'sı dönemine kadar gitmektedir. Kulağa ütopik bir olgu gibi geldiği için birçok insan, türdiriltiminin gerçekleştirilebilir olup olmadığı sorusunu sormaktadır. Nitekim tarih boyunca çeşitli türdiriltim projeleri gerçekleştirilmiş; bazıları başarılı olmuş, bazıları ise başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

İşte tüm bu diş aşınmalarıyla mücadele etmek adına diş fırçalamak, birçok insan için tırnak kesmek veya tuvalet yapmak kadar "doğal" bir davranıştır. Çoğumuz dişlerimizi günde en az 1, muhtemelen 2 defa fırçalarız; fakat bunun mantığı ne, hiç düşündünüz mü? Sonuçta savanalarda yaşayan atalarımızın diş macununa ve diş fırçasına erişimi yoktu. Biz neden dişlerimizi fırçalamak zorundayız ki?

Öncelikle, dişlerimizi ne sıklıkla fırçalamamız gerektiği sorusunu cevaplayalım ve ardında yatan mantığı izah edelim: Hem Türk Dişhekimleri Birliği hem de Amerikan Diş Birliği, günde 2 defa, flüorürlü diş macunlarıyla, her biri en az 2 dakika sürmek kaydıyla dişlerinizi fırçalamayı önermektedir.^[1][2] Dişlerinizi fırçalamanızın nedeni, dişlerimiz arasına sıkışan yemek parçacıklarını ve dişlerimiz üzerinde biriken beyaz renkli, yapışkan ve içi bakteri dolu plakları temizlemektir. Özellikle de yemek yedikten veya yüksek şeker içerikli içecekler tükettikten sonra, bu plaklar içerisindeki bakteriler asitler üreterek diş minesine saldırır. Nihayetinde bu asit, mine tabakasının parçalanmasına neden olur ve çürük dediğimiz yapıları oluşturur. Temizlenmeyen plaklar ise sertleşerek tartar adı verilen daha kalın tabakalar üretirler; bunların temizlenmesi çok daha zordur. Diş etinizde biriken tartar, nihayetinde iltihaplanmaya ve diş eti hastalıklarına yol açar.

Reid Tekniği, Amerika Birleşik Devletleri'nde polis departmanları tarafından yaygın olarak kullanılan bir mülakat ve sorgulama sistemidir. "Reid Mülakat ve Sorgulama Tekniği" terimi John E. Reid and Associates A.Ş.'nin tescilli ticari markasıdır. Şirketin internet sitesine göre, 1974 yılında metodun ilk kez kullanılmasından bu yana 500.000'den fazla kolluk kuvveti ve güvenlik uzmanı, şirketin mülakat ve sorgulama eğitim programlarına katılmıştır.

Bazı eleştirmenler, Reid Tekniğinin insan davranışları hakkında deneysel kanıtlarla desteklenmeyen belirli varsayımlara dayandığını ve tekniğin yanlış beyanlara yol açabileceğini iddia etmektedir. Şirket, eleştirmenlerin Reid Tekniğini yanlış nitelendirdiğini ve yanlış beyanların, sorgulayıcıların şirket tarafından onaylanmayan uygunsuz yöntemlerin uygulamasından kaynaklandığını iddia etmektedir.

Dünyamız, insan faaliyetleri sonucu hızla değişen karmaşık bir ekosistemdir. Bu değişimler, kirlilik, iklim değişikliği ve habitat tahribatı gibi birçok çevresel soruna yol açmaktadır. Bu sorunlar, biyolojik çeşitliliği azaltmakta, ekosistem işlevlerini bozmakta ve insan sağlığını tehdit etmektedir.

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Richard Dawkins'in astrolojiye inananlara yönelik yaptığı kapsamlı analiz videosunu artık izlemeyen kalmamıştır. Kaçıranlar, aşağıda izleyebilirler.

Astrolojiyle ilgili bilimsel temelinizi sağlamlaştırmak isterseniz buradaki yazımızı okuyabilirsiniz. Ola ki bilimsel araştırmalar, halk efsanelerinin geçersizliğini görmeniz için yeterli değilse, kendi testlerinizi uygulayarak kendi gözlerinizle astroloji safsatası üzerinden para kazananların gözünüzün içine baka baka yalan söylediğini ve paranızı çaldığını görebilirsiniz.

Hatalı ikilem veya hatalı dikotomi, sınırlı sayıda seçeneğin, biri seçildiğinde diğerlerinin seçilemeyeceği veya başkaca seçenekler de varken sadece bunlar varmış gibi sunulmasıyla meydana gelen bir mantık safsatasıdır. Örneğin bir kimse, size C seçeneğinden bahsetmeksizin A veya B seçenekleri arasında seçim yaptırmaya çalışıyorsa hatalı ikilem safsatasına başvuruyordur.

Hatalı ikilemler genellikle insanlar bir şeyi yanlış anladığında veya yorumladığında akıl yürütme süreçlerinde meydana gelen safsatalardır. Bu safsatalar çeşitli yollarla retorik amaçlar için kasıtsız olarak da kullanılabilmektedir; bu safsata ile örneğin karışık konular yanıltıcı seçeneklere indirgenebilir, veya insanlar belirli zorluklara karşı belirli bir duruş sergilemeye itilebilir.

Avatar 2022'nin Aralık ayında serisinin ikinci filmiyle vizyona girdi. Beyaz perdelere ilk filmiyle sükseli bir giriş yapan Avatar, o dönemin şartları da göz önünde bulundurulduğunda görsel efektleriyle büyük ilgi toplamış ve 10 yıl boyunca en yüksek gişe yapan film olmuştu. Bu yazıda ise Avatar'ın bizlere sunduğu gezegenler arası canlı etkileşimleri, biyolojileri ve kültürleri konuşacağız. Hepsinden önce Avatar evreni hakkında hafızamızı yenileyelim.

Avatar filmi Dünya'daki kaynakların azalması ve yeni yaşam alanı arayışları sonucu insanların bu ihtiyaçlarını gidermek içim Pandora gezegenini sömürmesini konu alır. Pandora gezegeninde yaşayan Na'vi ırkı ile savaş içerisinde olan insanlar, kendi zihinlerini Na'vi bedenine aktararak Pandora'ya giriş yaparlar. Bu program dahilinde zihni Na'vi bedenine aktarılan başrolümüz Jake Sully bir süre sonra Avatar programına karşı gelip, Na'vi halkıyla bağ kurar ve Pandora'da yaşamaya karar verir.